Hoe grote partijen ideeën van het AOV overnemen

18 september 1996 De AOW Door: Cees van wingerden (Tweede Kamerlid AOV) Zoals U zich ongetwijfeld zult herinneren hebben wij in juni j.1. onze nota "De AOW volgens het AOV" aan het kabinet en de betreffende Kamerleden aangeboden en deze ook aan alle AOV-leden toegezonden. In deze nota hebben wij gepleit voor de volgende maatregelen om de toekomst van de AOW veilig te stellen: Garantie voor een welvaartsvaste AOW Geen verdere verhoging van de AOW-premie voor werkenden Het creëren van een bufferfonds, jaarlijks te vullen met vrijkomende middelen uit de economische groei Geen heffing van AOW-premies over aanvullende pensioenen (idee van PvdA en D66) Twee maanden na het uitbrengen van onze nota kwam het kabinet met zijn nota "Werken aan Zekerheid". Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in september jl. gaf de premier hierop een toelichting en deze kwam op het volgende neer: De AOW zal als basispensioen worden gewaarborgd Hieronder wordt verstaan een jaarlijks aan de lonen gekoppeld, welvaartsvast en inkomens-onafhankelijk AOW-pensioen De AOW-premie voor werkenden wordt bevroren op het huidige niveau (15,4%) Toekomstige tekorten in het AOW-fonds zullen worden aangevuld uit de algemene middelen Om aan alle onzekerheid een einde te maken, zal dit alles in een nieuwe wet worden vastgelegd, zodat ook toekomstige kabinetten hieraan verbonden zijn Het kabinet wil de eventueel benodigde extra middelen betalen uit lagere rente (thans 30 mlrd. gulden = 13,6 euro) op de staatsschuld (thans 528 mlrd. gulden = 240 mlrd euro) en door meer uitkeringstrekkers aan het werk te krijgen Het kabinet heeft dus vrijwel geheel de lijn van het AOV gekozen, wat ook door Minister van Financiën Zalm werd bevestigd tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen. Natuurlijk is de aanwezigheid van de ouderenpartijen in de 'Neede Kamer en de vrees voor een nieuw groot stemmenverlies van PvdA en CDA bij de volgende Kamerverkiezingen een grote drijfveer. Op zo'n moment kun je als AOV tevreden zijn dat wij in de Kamer steeds maar weer onze mening hebben laten horen, met als resultaat dat de AOW veilig lijkt te zijn gesteld. Inmiddels is er weer een nieuwe gunstige ontwikkeling. De PvdA, gesteund door de VVD en D66 heeft inmiddels ook ons pleidooi voor een bufferfonds, zoals voorgesteld in onze nota "De AOW volgens het AOV" overgenomen. Deze AOW-spaarpot zal jaarlijks gevuld worden met 2 mlrd. gulden uit de economische groei (ook zoals door ons voorgesteld). Inmiddels heeft het kabinet bij monde van premier Kok laten weten hiermede akkoord te gaat. PENSIOENEN Waar de AOW lijkt te zijn beveiligd tegen politieke aanslagen daar wordt de aandacht nu verlegd naar de pensioenen. In haar nota "Werken aan Zekerheid" heeft het kabinet haar voornemen uitgesproken om paal en perk te stellen aan de hoogte van de pensioenen van toekomstige pensioengerechtigden. Dit komt er in feite op neer dat de zogenaamde collectieve pensioenen, afgesproken per bedrijfstak, branche of bedrijf, niet meer op basis van het eindloon, dat wil zeggen 70% van het laatstverdiende salaris worden vastgesteld. De overheid zal via de belasting alleen nog maar aftrekmogelijkheden toelaten voor een pensioen op basis van het zogenaamde middelloonsysteem. Dit betekent dat werknemers individueel zullen moeten zorgen voor een aanvulling tot 70 procent van het laatstverdiende loon. De premie voor de individuele aanvullende verzekering zal nog wel op de mogelijkheid van belastingaftrek mogen rekenen. De Tweede Kamer, uitgezonderd de PvdA en D66, hebben afkeurend gereageerd op het ingrijpen in het proces van onderhandeling over arbeidsvoorwaarden tussen de sociale partners. Bovendien blijkt dat de meeste pensioenen allang niet meer op het eindloon zijn gebaseerd, maar op een mengvorm. Sterker nog, de meeste bedrijven en bedrijfstakken hebben allang gezien dat de pensioenen moeten worden gematigd, om ze betaalbaar te houden, zowel voor de werkgever als voor de werk-nemer. De enige bedrijfstak, waar dit besef nog niet is doorgedrongen is de overheid, want daar geldt het eindloonsysteem nog steeds. De plannen van het kabinet lijken dan ook meer ervoor bedoeld te zijn om de onderhandelingen met het eigen personeel te regelen dan dat er sprake is van een algemeen belang. Het AOV heeft in de debatten hierover dat ten strengste afgekeurd en spoort het kabinet aan om net als iedereen gewoon met haar werknemers om de tafel te gaan zitten en via CAO-onderhandelingen deze zaken goed te regelen en niet in te grijpen waar het niet hoeft. Het was toch de bedoeling dat de bemoeienis van de overheid moest worden verminderd en die van de markt vergroot. ARMOEDE Extraatje Het Algemeen Ouderen Verbond en de Unie 55+ hebben sterke initiatieven ontplooid om meer geld vrij te krijgen voor de minima bij het kabinet. Tijdens de behandeling van de begroting van Sociale Zaken en werkgelegenheid heb ik namens onze beide fracties ervoor gepleit om een deel van de belastingmeevaller van 2 miljard, die later 4 miljard blijkt te zijn, te gebruiken om de minima een eindejaarsuitkering van 250 gulden te geven. Dit voor-stel is door de PvdA overgenomen en omgedoopt tot een vakantie-uitkering van 250 gulden. Een motie met deze strekking is door een meerderheid gesteund. KOUDETOESLAG De fractie van het AOV en de Unie 55+ zijn er dit keer wel in geslaagd om een meerderheid te vinden voor een koudetoeslag. Vorig jaar kon een voorstel met deze strekking niet rekenen op de steun van een meerderheid. Het kabinet heeft dit keer, met de verkiezingen in het vizier, ingestemd met een koudetoeslag voor de minima. Het grote pluspunt is bovendien dat de mensen niet meer naar het loket van de Sociale Dienst hoeven om hun hand op te houden, maar het zal via de bestanden van de Sociale Dienst en de Sociale Verzekeringsbank op de rekening van de hiervoor in aanmerking komende mensen worden bijgeschreven. Dit naar aanleiding van de kritiek op het feit dat heel veel men-sen vorig jaar geen gemeentelijke koudetoeslag hebben gekregen, omdat zij niet wisten dat zij hier recht op hadden, of doordat zij verstrikt raakten in het web dat overheid heet. SOCIAAL MINIMUM De fracties van het AOV en de Unie 55+ hebben een lans gebroken voor het verhogen van het sociale minimum. In een tijdens de begrotingsbehandeling van Sociale Zaken ingediende motie hebben onze frakties erop gewezen dat het niet meer mogelijk is om van alleen AOW of bijstand rond te komen. Het inkomen van mensen op het sociaal minimum is verworden tot een allegaartje van regelingen, variërend van de bijzondere bijstand tot allerlei kwijtscheldingsregelingen en de Individuele Huursubsidie. OUDEREN OP DE ARBEIDSMARKT De fracties van het AOV en de Unie 55+ hebben zich sterk gemaakt voor een actief ingrijpen van de overheid in de bescherming van de ouderen op de arbeidsmarkt. Het wettelijk verankeren van het recht op scholing en het wettelijk verplicht stellen van een bedrijfsintern ouderenbeleidsplan is naar onze mening absoluut nodig om de positie van ouderen binnen bedrijven te verbeteren. Werknemers zijn vooralsnog teveel afhankelijk van hun CAO en de grillen van de werkgever als het gaat om hun mogelijkheden voor scholing en de aanpassing van hun takenpakket aan hun veranderende mogelijkheden. Met name het ouderenbeleidsplan moet zowel bedrijven als overheid meer bewust maken van de mogelijkheden van een op ouderen gericht personeelsbeleid. En om te voorkomen dat ouderen zoals in het verleden te gemakkelijk in de WW worden gedumpt.