Door: Marcel van Dam in de Volkskrant van 17 april 1997 HET is voor mij onvoorstelbaar dat er in de politiek zo weinig ophef gemaakt wordt over het gemak waarmee managers zich sommen gelds eigen maken waar anderen zich krom voor hebben gewerkt.' Een zin uit een ingezonden brief van P. van Tol sr. uit Wormer in de Volkskrant van dinsdag 15 april jongstleden. Een zin die mij uit het hart is gegrepen. Als het om het probleem van de inkomensverdeling gaat, heb ik mij het grootste deel van mijn leven geërgerd aan de benepenheid en afgunst waarmee de discussie over dit onderwerp in progressieve kring altijd werd gelardeerd. Voor veel mensen was het doel van een gelijkere inkomensverdeling niet in de eerste plaats een grotere rechtvaardigheid, maar het afpakken van geld van mensen die meer verdienden dan zijzelf. Afgunst en kinnesinne zijn een slechte basis voor het bedrijven van politiek. Ik was dan ook blij dat in de jaren tachtig in linkse kring de discussie over de inkomenspolitiek werd ontdaan van baar benepenheid; en dat in de discussie centraal kwam te staan welke bestaanszekerheden door de overheid zouden moeten worden gegarandeerd. In plaats van het gezeur over de vraag wat iemand voor een bepaalde prestatie maximaal zou mogen verdienen. Maar wat zich de laatste tien jaar afspeelt in het bedrijfsleven, waar topmanagers tegen elkaar opbieden wie zichzelf het meest kan verrijken, schreeuwt om een politieke reactie. Ik was daarom blij dat de voorzitter van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer, Wallage, blijk gaf van zijn verontwaardiging. Maar dat hij daar de mededeling op liet volgen dat de Tweede Kamer er eigenlijk niets tegen kan ondernemen, sprak me minder aan. Natuurlijk kan de Tweede Kamer er iets tegen doen. Voorzover er nu onvoldoende wettelijke mogelijkheden zijn, kunnen die worden gecreëerd. Maar dat moet je dan wel willen. Misschien dat Wallage bedoelt dat er in de Tweede Kamer waarschijnlijk geen meerderheid is die het probleem daadwerkelijk wil aanpakken. Maar dat hoeft de PvdA er niet van te weerhouden om die voorstellen te doen. Dan weten we tenminste waar iedereen staat. Moeten we terug naar een alles omvattende inkomenspolitiek, waarmee bijvoorbeeld een vaste verhouding wordt nagestreefd tussen de laagste en de hoogste inkomens? Afgezien van de feitelijke onmogelijkheid om zoiets in regels te vatten, is het ook ongewenst. Heel veel factoren bepalen de hoogte van het inkomen. Voor werkenden zijn de prestatie in de zin van toegevoegde waarde en de relatieve schaarste op de arbeidsmarkt van grote betekenis. Iemand die in staat is uitzonderlijke prestaties te leveren dankzij een talent dat uitzonderlijk schaars is, mag wat mij betreft uitzonderlijk veel verdienen. Ik heb er nooit problemen mee gehad dat mensen als Cruijff, Picasso of Pavarotti snel miljonair konden worden. Hun inkomen is namelijk direct afhankelijk van. wat op de markt wordt geboden voor hun 'producten'. Van de managers die zichzelf miljoeneninkomens bezorgen, moet nog maar aangetoond worden dat ze zulke uitzonderlijke prestaties leveren. Wie bijvoorbeeld ziet hoe Cor Boonstra, de nieuwe baas van Philips, bezig is in een rap tempo de miljardeninvesteringen van zijn voorganger verlieslatend ongedaan te maken, kan zich moeilijk aan de indruk onttrekken dat er mensen bezig zijn die maar wat doen, zij het dat het altijd op een of andere 'strategische' visie schijnt te zijn gebaseerd. Het avontuur dat een aantal topmanagers van topbedrijven met Sport 7 aanging, laat achteraf toch geen andere conclusie toe dan dat er een aantal goedbetaalde praatjesmakers aan het werk was. Maar zelfs als de prestaties wel aantoonbaar tot de conclusie zouden moeten leiden dat de exorbitante inkomens worden terugverdiend, dan nog is het evident dat het zakelijk en maatschappelijk gezien van een enorme domheid getuigt om jezelf en je collega's zo buitensporig te bedienen. Iedereen is er van overtuigd dat het succes van het Nederlandse economische beleid voor een groot deel te danken is aan de lang volgehouden loonmatiging. Werkgevers hebben na jarenlange pleidooien daarvoor eindelijk de vakbeweging zover gekregen dat ze die matiging aan hun achterban wilden verkopen. Het is treurig om te zien hoede geloofwaardigheid van dit 'Hollandse' model door een mentaliteit van ongeremd graaien door topmanagers onderuit wordt gehaald. Staatssecretaris Vermeend is bezig met een ingrijpende herziening van het belastingstelsel. Algemeen is de verwachting dat die herziening onder andere zal bestaan uit een, ruil tussen verlaging van het toptarief en het afschaffen of verminderen van een aantal aftrekposten die vooral ten faveure van de hogere inkomens werken. Het zou nuttig zijn als er ook nog een andere uitruil zou plaatsvinden: het afschaffen van de vermogensbelasting tegen het invoeren van een vermogenswinstbelasting. In Nederland kennen we tenslotte ook een kansspelbelasting van 25 procent. Ik zie niet in waarom de vermogenswinsten die op de effectenbeurs worden gerealiseerd minder belast zouden moeten worden. Zie verder voor vermogenwinstbelasting Sociaal Maatschappelijk Nieuws Topics bij de Sociale Databank Nederland