De eenzame strijd van Kamerlid Theo J.M. Hendriks. Het eeuwige misverstand

De eenzame strijd van Kamerlid Theo J.M. Hendriks

Het eeuwige misverstand

Artikel uit het Brabants Nieuwsblad d.d. 26-02-1998
De eenzame strijd van Kamerlid Theo J.M. Hendriks nadert het einde. Een eeuwig misverstand. Het Tweede-Kamerlid, Theo J.M. Hendriks. Over vindt zelf dat hij staatsrechtelijk zeer belangrijk werk verricht in het parlement. Collega-Kamerleden denken daar geheel anders over. Hendriks' verblijf in de Kamer berust op een misverstand.

Door Arnold Mandemaker

Over enkele weken komt een einde aan een van de merkwaardigste kamerlidmaatschappen ooit: dat van Goirlenaar Theo J.M. Hendriks. Over hem zijn de meningen verdeeld. Een volstrekte dwaas, zegt vrijwel iedereen die hem in de Kamer aan het werk heeft gezien. Een briljant mens, vindt Theo J.M. Hendriks zelf. De perfecte illustratie van het eeuwige misverstand tussen Hendriks en de rest van de wereld.

Dat Hendriks in de Tweede Kamer terecht kwam, is louter het gevolg van misverstanden en regiefouten. De Eindhovense lokale ouderenpartij AOV had het in maart 1994 tijdens de gemeenteraadsverkiezingen zo goed gedaan, dat oprichter Martin Batenburg de blik naar de landelijke politiek wendde. In allerijl werd een landelijke kandidatenlijst samengesteld, wat heet: in elkaar gedonderd. Meer dan twee zetels had niemand verwacht, dus voor de plaatsen drie tot en met tien worden min of meer lukraak mensen aangezocht. Tijd voor screening was er niet. Wie z'n vinger opstak, stond bij wijze van spreken al op de lijst.

Batenburg en zijn toenmalige lijsttrekker Jet Nijpels wilden iemand op de lijst hebben die iets wist van volkshuisvesting. En zo kwamen de A0V-ers uit bij Theo Hendriks. Een gepensioneerd ambtenaar van de gemeente Tilburg die zich nog steeds tooit met de fraaie titel "stedenbouwkundig architect". Toen bleek dat hij ook nog eens politieke ervaring had als voorzitter van de KVP-afdeling Veldhoven en een korte periode als lid van Provinciale Staten, was het voor elkaar. Hendriks kwam op plaats zes. Zonder dat iemand van het AOV ooit langer dan tien minuten met hem had gesproken.

Ruziezoeker

Wat Batenburg en Nijpels niet wisten, is dat Hendriks een man was 'Met een verleden', Hij had van 1972 tot 1985 bij de gemeente Tilburg gewerkt als stedenbouwkundige bij de afdeling publieke werken. Daar stond de man bekend als notoir ruziezoeker, behept met een grenzeloze zelfoverschatting. "Iemand die zich met hele en halve leugens op de been hield", aldus het Tilburgse PvdA-gemeenteraadslid J. Klink. Oud-hoofd J. Jongen van de dienst stadsontwikkeling had dezelfde ervaring met Hendriks. "Er gaapte een grote kloof tussen fictie en werkelijkheid. Het was onmogelijk om hem buiten te zetten, maar eigenlijk was dat wel het beste geweest."

Hendriks werd als gemeenteambtenaar op een zijspoor gezet. Maar tot op dag van vandaag houdt hij vol dat hij, en niemand anders, verantwoordelijk is geweest voor de bouw van de Tilburgse nieuwbouwwijk 'De Blaak'. In die mening staat hij alleen. Het AOV haalde in mei 1994, tegen alle verwachtingen in, zes zetels en dus kwam Hendriks in de Tweede Kamer. De man bleek al direct te beschikken over een geheel eigen taakopvatting. Hij vond dat hij als gekozen volksvertegenwoordiger zelfstandig moest opereren, zonder zich iets aan te trekken van de fractielijn.

Scheepvaart

Hendriks viel gelijk op, in negatieve zin. Hij stelde, zonder dat zijn fractie daarvan wist, vragen over een nieuwgekozen PvdA-Kamerlid van Surinaamse afkomst. Of die wel de Nederlandse nationaliteit had? Vervolgens begon hij in het openbaar te raaskallen over een 'maritieme oplossing' van het asielzoekersvraagstuk. Daarmee bedoelde hij: op een boot zetten. Dat was volgens hem goed voor de Nederlandse scheepvaart. De onervaren AOV-fractie, waarin toch al een paar zonderlinge heren rondliepen, had al snel tabak van Hendriks. Vijf maanden na aantreden werd hij uit de fractie gegooid.

Hendriks ging solo verder. En hoe. Met zoon Oscar aan zijn zijde, aangesteld als fractiemedewerker, begon Hendriks een eenzaam gevecht tegen de rest van de wereld. Hij sloeg de aanvankelijke verbazing al snel om in irritatie. Hendriks pleegde herhaaldelijk parlementaire obstructie door op de meest ongelukkige momenten hoofdelijké stemmingen aan te vragen. Hij liet vanaf het spreekgestoelte woordenstromen los waar niemand een touw aan kon vastknopen. Hij nodigt bewindslieden uit om bij hem op de werkkamer 'belangrijke stukken' door te nemen. De irritatie sloeg om in verontwaardiging toen Hendriks, die toch al blijk van merkwaardige opvattingen over buitenlanders en asielzoekers, in verband werd gebracht met neonazistische groeperingen. Een rechts-extremist was enige tijd lid van zijn 'denktank'. Ook zoon Oscar werd beticht van 'dubieuze contacten met extreem-rechtse groeperingen'.

Justitie deed, heel uitzonderlijk, op verzoek van toenmalig Kamervoorzitter Deetman een onderzoek naar de antecedenten van Hendriks. Bewijzen voor neonazistische banden werden niet gevonden en het onderzoek liep dood. Maar het laatste greintje respect onder zijn collega-parlementariërs had Hendriks nu wel verspeeld. Tegenwoordig doolt Hendriks eenzaam door de Haagse wandelgangen.

Collega-Kamerleden gaan hem uit de weg, op zijn voormalig fractiegenoot Verkerk na. In de Kamer leidt zijn gezeur om hoofdelijke stemmingen nog wel tot irritatie, maar verder wordt hij lijdelijk 'uitgezeten'. Nog een paar weken, en dan is de periode-Hendriks voorbij, redeneert het gros van de Kamer. Hendriks zelf heeft inmiddels aangetoond dat het bord voor mijn hoofd van uitzonderlijke kwaliteit is. Hij geeft hoog op van zijn 'staatsrechtelijk zeer belangrijke parlementaire bijdragen' en hij rept van vriendschappelijke betrekkingen met bewindslieden, die in werkelijkheid met een wijde boog om hem heen lopen.

Maar zoals Hendriks uit zijn Tilburgse ambtenarenverleden blijft volhouden dat hij een prominente stedenbouwkundige is, zo zal hij nog vele jaren prat gaan op zijn vier jaren in de Kamer. Hij meent nog altijd dat duizenden hem steunen in zijn eenzame strijd. Terwijl de rest van de wereld weet dat zijn aantreden in de Kamer een groot misverstand is geweest. En door niemand gewenst.

oud-Tweede Kamerlid
Th.J.M. Hendriks