van 8 juni 2000 Pensioenpotten lopen over Vergrijzing dempt feestvreugde Door Martin Voorn Rotterdam - Niet alleen de schatkist van Gerrit Zalm puilt uit, dat geldt ook voor de pensioenpotten. Nederlandse pensioenfondsen hebben meer dan 1 biljoen gulden belegd, oftewel 1000 miljard. Kunnen de premies dan omlaag? Of is zelfs een premievrij pensioen voor iedereen in zicht? De pensioenfondsen zijn terughoudend met het oog op de vergrijzende bevolking en mogelijke kilte op de beurs. 'Nu Sinterklaas spelen lijkt leuk, maar dan weten we zeker dat de premies na 2010 drastisch omhoog moeten', aldus PGGM, op het ABP na het grootste pensioenfonds van Nederland. Het pensioenvermogen in Nederland, ƒ1024 miljard, is aanzienlijk hoger dan het jaarlijks nationaal inkomen. Vrijwel nergens in de wereld is het pensioen zo goed verzorgd. Zo is in Oostenrijk het pensioenvermogen slechts ongeveer 1 procent van het nationaal inkomen, in Italië 3 procent, in Spanje 4 procent, Frankrijk en Duitsland 6 procent. In Nederland 'sparen' mensen voor hun eigen pensioen (het kapitaaldekkingsstelsel), in veel andere landen worden de pensioenen 'uit de grote pot' betaald (het omslagstelsel). In Nederland is 70 procent van het laatst verdiende bruto-inkomen (inclusief de AOW, waarvan de betaalbaarheid onder druk staat) de norm. Dat is praktisch 100 procent van het laatste netto-inkomen en soms zelfs meer. Tal van premies (zoals AOW, WW, WAO) hoeven immers niet meer te worden betaald. Lang niet iedereen haalt 70 procent van het laatst verdiende inkomen. Veel mensen hebben geen opbouwperiode van 40 of 35 dienstjaren, door lange studies, pensioenbreuken of een minder goede oudedagsvoorziening van de werkgever. Iets minder dan 70 procent is op zichzelf geen ramp, want vaak zijn de kinderen de deur uit en is het huis afbetaald. Daarom wordt ook in Nederland pensioenland steeds vaker de vraag gesteld of 70 procent wel zo nodig is. Toch spijkeren veel mensen hun pensioen bij met, al of niet van het belastbare inkomen aftrekbare, lijfrentepolissen. Dat is een niet onbelangrijke pensioenbron. De particuliere verzekeraars hadden eind 1999 ook bijna ƒ600 miljard aan belegd vermogen. Maar de belangrijkste blijft de collectieve pensioenvoorziening, waarvoor de meeste mensen premies betalen of hebben betaald. Dat geld wordt door de pensioenfondsen belegd, en steeds beter, want het gebeurt meer in aandelen. PGGM, het pensioenfonds voor de zorg, verdiende in 1999 meer dan ƒ20 miljard op de beleggingen, terwijl er in dat jaar 'slechts' ƒ2,1 miljard aan premies binnenkwamen. De premies en de uitkeringen hielden elkaar in evenwicht. Als de beleggingen van pensioenfondsen zo goed blijven renderen als de laatste 5 jaren is er geen vuiltje aan de lucht, daar is iedereen het over eens. Maar in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. En niet elk pensioenfonds zit er even warmpjes bij. In het algemeen hebben ondernemingspensioenfondsen het beter dan bedrijfstakpensioenfondsen. Een ondernemingspensioenfonds kan meer in aandelen beleggen en een beter rendement halen, omdat in tijden van nood het bedrijf bij moet en kan springen.