De ontwikkelingen in het schandaal van het geïmpregneerde hout volgen elkaar steeds sneller op. De Europese Commissie heeft de zaak in onderzoek. In afwachting daarvan lijken landelijke en provinciale overheden in Nederland steeds haastiger van het hout en ander lastig afval af te willen komen. Desnoods ten koste van de volksgezondheid.

Henk Rijkers

"Wij aanvaarden geen aansprakelijkheid tengevolge van de uitvoering van dit besluit." Met die woorden heeft de provincie Limburg in mei met onmiddellijke ingang 'gedoogvergunning' verleend aan energiebedrijf NUON om door te gaan met het vergassen van - onder meer - gevaarlijk afval ter opwekking van groene stroom. Niet alleen gaat de provincie daarmee in tegen de vernietiging van een eerdere vergunning door de Raad van State, ook negeert zij de felle protesten van omwonenden van de NUON-centrale bij Buggenum (dichtbij Roermond), die met goede reden vrezen voor hun gezondheid. Er zullen immers veel meer zware metalen en dioxinen uitgestoten gaan worden. De provincie wast echter bij voorbaat de handen in onschuld. Zij verklaart de NUON: "Uitvoering van de door dit besluit toegestane activiteiten geschiedt (...) volledig voor eigen rekening en risico." SP-Kamerlid Krista Van Velzen heeft er afgelopen week vragen over gesteld aan de ministers van Economische Zaken en VROM. "Dit is toch wel een heel wonderlijke zaak", zegt zij. "Ik vraag me af wat de verantwoordelijke ministers hierover te zeggen hebben." De SP stelt de zaak ook in het Europees parlement aan de orde.

Giftig addertje
Het gedrag van de provincie Limburg staat echter niet op zichzelf. Het past in een trend om het wegwerken van gevaarlijk afval als 'biomassa' voor 'groene stroom' via elektriciteitscentrales te vergemakkelijken. Een treffend voorbeeld op landelijk niveau is de Wijziging van de elektriciteitswet 1998 ten behoeve van de bevordering van de opwekking van duurzame elektriciteit door minister Brinkhorst van Economische Zaken (EZ), die vorige week is gepubliceerd in de Staatscourant. Aan de oppervlakte lijkt het een redelijke regeling, maar bij nader inzien zit er een bijzonder giftig addertje onder het gras. Een addertje dat per 1 juli zijn gif verspreidt, want op die datum is de nieuwe regeling al ingegaan. Vanwaar toch opeens die haast? En vanwaar die gulle subsidies aan producenten van 'groene stroom', terwijl maatschappelijke organisaties drastische besnoeiingen aangekondigd krijgen?

Foto: Electrabel Nijmegen

Terwijl alom bezuinigingen worden aangekondigd, subsidieert minister Brinkman met een nieuwe, direct ingaande regeling het verstoken van gevaarlijk afval voor 'groene stroom' in energiecentrales. Zijn beleid staat op gespannen voet met EU-regelgeving.

Groencertificaten
Om elektriciteit als 'groen' te kunnen verkopen, hebben energiebedrijven zogenaamde groencertificaten nodig. De bedrijven zijn daar tuk op, want met groene stroom krijg je subsidie in het kader van een nieuwe regeling, de zogenaamde MEP (Milieukwaliteit van de Elektriciteitsproductie), die al meteen ingaat. Een van de manieren waarop je groencertificaten op je stroom kunt krijgen, is door te bewijzen dat je die hebt opgewekt door het verstoken van 'naar haar aard zuivere biomassa', bijvoorbeeld hout. Vanaf 1 juli komen ook zogenaamde mengstromen in aanmerking, bijvoorbeeld hout dat met plastic is vermengd. Je krijgt dan een groencertificaat voor het biologische deel, de energie uit de rest moet je als grijze stroom verkopen.

'Zuivere biomassa'
Allemaal redelijk genoeg, lijkt het. Totdat je de regeling nader bekijkt. Dan blijkt dat minister Brinkhorst onder 'naar haar aard zuivere biomassa' voortaan ook gevaarlijk afval verstaat. Zo valt opeens het uiterst giftige, met arseen en chroom VI geïmpregneerde hout er onder (hoewel het ministerie van VROM zelf erkent dat dit op grond van de Europese Afvalstoffen Lijst, Eural, als "gevaarlijk afval" moet worden geclassificeerd), evenals het vervuilde bermgras van autowegen, de eveneens zware metalen bevattende kippenmest en de slibben van rioolwaterzuiveringsinstallaties. Toeval? Niet voor veiligheidskundige ing. Ad van Rooij, die als 'klokkenluider' het geïmpregneerde hout al zestien jaar op de politieke agenda probeert te krijgen en nu via Europa lijkt te gaan slagen: "Onze overheid moet dit wel doen. Door toe te staan dat jarenlang levensgevaarlijk chemisch afval van Shell en andere bedrijven als 'impregneermiddel' in hout gedumpt werd, is zij nu medeverantwoordelijk en aansprakelijk voor alle gezondheidsschade die hieruit voortvloeit. Het zou haar een lief ding waard zijn als morgen al het geïmpregneerde hout verdwenen was."

Letselschadeadvocaten
Weliswaar heeft de Hoge Raad de staat geïmmuniseerd tegen strafvervolging (ook dit heeft de EC in onderzoek), maar dit vrijwaart de overheid nog niet van schadeclaims. letselschade-advocaten onderzoeken momenteel daarvoor de mogelijkheden.

		Er zijn al slachtoffers bekend bij wie de oorzaak van de ziekte ondubbelzinnig vaststaat

Veel mensen zullen echter aan kanker sterven, zonder het verband te kunnen leggen met het geïmpregneerde hout in de tuin. Of met de giftige speeltoestellen waarop ze als kind gespeeld hebben. Toch zijn er ook al slachtoffers bekend bij wie de oorzaak van de ziekte ondubbelzinnig vaststaat. Vader en zoon Van der Elst, timmerlieden uit het Westland, lijden beiden aan een zware arsenicumvergiftiging als gevolg van het werken met geïmpregneerd hout. Navrant detail: de zoon is veel zwaarder aangetast dan de vader. Het blijkt dat hoe jonger een huid is, hoe meer hij van dit gif opneemt. Van Rooij: "En dan te bedenken dat nog overal in Nederland kleine kinderen spelen op glijbanen en schommels van geïmpregneerd hout! Vanwege hun geringere lichaamsgewicht heeft het gif daarbij ook nog eens een grotere uitwerking."

Brandbrief
Mede gealarmeerd door ing. Van Rooij, vaardigde de Europese Commissie (EC) in januari een strenge richtlijn uit, onder uitdrukkelijke verwijzing naar de bijzondere risico's voor kleine kinderen. Het geïmpregneerd hout is nu definitief in de ban. Bovendien nam de EC een klacht van de Brabantse veiligheidskundige in behandeling. Van Rooij wil daar echter niet op wachten. Hij is over de laatste ontwikkelingen zo verontrust dat hij een brandbrief geschreven heeft aan de voorzitter van de EC, Romano Prodi, en aan het directoraat-generaal Milieuzaken in Brussel. "Brinkhorst maakt van Nederland een afvalput voor Europa", stelt Van Rooij. "In andere landen is het onmogelijk wat hij probeert. Daar houdt men zich wel aan de EU-richtlijnen en verordeningen. Die EU-regelgeving bestempelt geïmpregneerd hout tot wat het is: gevaarlijk afval. Doordat Brinkhorst de normen hier zo oprekt, wordt het ook voor andere landen aantrekkelijk hun rommel hier te laten verstoken. Dat betekent dat een nog grotere hoeveelheid arsenicum, chroom VI en andere kwalijke stoffen door ons milieu verspreid zullen worden. Met funeste gevolgen voor iedereen."

© 2002 Katholiek Nieuwsblad
Niets van deze uitgave mag opnieuw worden uitgegeven in welke vorm dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.