Katholiek Nieuwsblad van 2 mei 2002: 'Internet brengt echte democratie''

De kiezers wantrouwen de politici. Ze zijn blij als ze die een trap na kunnen geven

href="http://www.sdnl.nl/kn.htm"> Katholiek Nieuwsblad . . Kamerzetel 151 . . Klokkenluiders <===> SDN . . Crisisdebat . . Media

Doofpotten en corruptie-schandalen beheersen in heel Europa de voorpagina's


van 9 november 2001

Internet brengt echte democratie

Henk Rijkers


Het onbehagen in de politiek neemt toe. Doofpotten en corruptie-schandalen beheersen in heel Europa de voorpagina's. Maar er is vooral behoefte aan rechtstreekse informatie, zonder bemiddeling van de klassieke media. Internet voorziet daarin. De Sociale Databank Nederland (sdnl.nl) noteert deze dagen records in bezoekersaantallen.

    Henk Rijkers

"Stemmen is straffen", zegt Manuel Castells. Volgens deze Spaanse socioloog vertonen alle Europese democratieën eenzelfde tendens. De kiezers wantrouwen de politici. Ze zijn blij als ze die een trap na kunnen geven door te stemmen op een anti-politicus als Pim Fortuyn. Ze geloven niet meer dat een 'gewone' politicus iets positiefs voor hen zou kunnen bewerkstelligen, aldus Castells. Een reden daarvoor zou zijn dat politieke besluitvorming, mede door de Europese eenwording, voor de kiezer onoverzichtelijk geworden is. Een andere reden zou zijn dat politieke partijen geen ideologieën meer vertegenwoordigen. Het zijn producenten geworden op een 'markt'. De concurrentie op die markt vindt plaats in de media. De media zijn duur en daarom laven volgens Castells praktisch alle partijen in Europa zich momenteel aan dubieuze geldbronnen.

    'Verrot'

Tot zover kunnen we Castells volgen. Vooral na het 'debat' afgelopen weekeinde tussen lijsttrekkers in de ***Soundmixshow***, onderbroken door reclameboodschappen. Als de politiek moet gaan gehoorzamen aan de wetten van de markt, ziet het er voor de democratische rechtstaat slecht uit. Als oplossing uit de malaise moeten we, zo stelt Castells voor, de "aloude scheiding der machten een beetje aanpassen en de rechterlijke macht de politieke macht laten controleren". Want "het politieke systeem is zo verrot". Zeker, maar wat voor zin heeft het een controleur aan te stellen die zelf niet te controleren is? Wie zal de rechters aansturen die de democratie gaan controleren? Nee, Castell doet een gevaarlijke suggestie. Beter zou het zijn na te gaan wat er in het democratisch proces tussen kiezer en politiek misloopt.

    'Deep throat'

Politieke schandalen beheersen de media. In Nederland hebben we, om er maar een paar te noemen, zaken als de affaire Peper, de bouwfraude en Srebrenica, dat neerkomt op zeven jaar misleiding van het publiek. Castell twijfelt er overigens aan of doofpotten en corruptie tegenwoordig vaker voorkomen dan vroeger. Hij denkt wel dat er in ieder geval meer over wordt gepubliceerd. "Media zijn onafhankelijker geworden, en sinds de Watergate-affaire wil iedere journalist een ***deep throat*** vinden." Kan zijn, maar waarschijnlijker is dat een 'onthulling' in de media het publiek de illusie van een kijkje achter de schermen geeft. Dat de façade op een onderdeeltje even is neergehaald. Het blijft daarbij een fascinerende vraag waarom sommige schandalen wel 'doorbreken' en andere niet.

    Explosieve ontwikkeling

In ons land verzamelt de Sociale Databank Nederland (www.sdnl.nl) nieuws over zaken van algemeen belang. Het is veelal nieuws waar de media om een of andere reden geen belangstelling voor hebben. Ook een alternatieve 'groene' partij als Duurzaam Nederland vindt er onderdak. De toeloop op deze site kent de laatste maanden een explosieve ontwikkeling (zie de grafiek). Kennelijk neemt bij het publiek de behoefte toe naar aanvullende informatie 'zonder filter' en zonder die geheimzinnige 'onzichtbare hand' die ervoor zorgt dat media soms informatie langdurig negeren, om er dan opeens met zijn allen achteraan te gaan hollen. De site kent de laatste dagen bezoekersaantallen van meer dan 10.000 per dag (ter vergelijking: het record voor KN staat op 692).

    '151e Kamerzetel'

De webmaster van de Sociale Databank, Rob Brockhus, is er opgetogen over. "Internet is een zegen voor de democratie. Al bewijst onze site dat de beschikbaarheid van informatie op zichzelf nog niet voldoende is. De media zijn toch nodig om die aan de man te brengen. Maar goed, nu blijkt dat als de mensen het niet krijgen, ze het zelf komen halen." Brockhus is onlangs geroyeerd als lid van Milieudefensie. Deze vereniging kon de onafhankelijke informatie van de Sociale Databank niet meer waarderen. Het is de karakteristieke reactie van 'de polder'. Daarom stelde Brockhus vorig jaar al in een interview met KN een "zeepkist" in de Tweede Kamer voor. "Iedere week zouden drie burgers vijf minuten het woord tot het parlement moeten mogen richten. Dat zou de zelfcensuur doorbreken. Ook die van de pers, want die zit daar dan eindelijk bij. Dan moeten ze wel schrijven, want het komt rechtstreeks op de buis." Zijn idee is inmiddels geadopteerd door de nieuwe partij Duurzaam Nederland onder de noemer '151e Kamerzetel'.