Historisch overzicht van de toenmalige Internationale Vereniging Bellamy Auteur: Het visioen van Edward Bellamy - W.M.J. Ruigrok   HET VISIOEN VAN EDWARD BELLAMY - W.M.J.Ruigrok De Gouden Eeuwen liggen voor ons en niet achter ons. Het jaar 2000, bezien vanuit 1887 Stel: Het is het jaar 2000 en je probeert je voor te stellen hoe de maatschappij er uit kan zien in 2113. Van welke technische vooruitgang profiteert men dan, hoe is dan de verhouding rijk / arm en hoe gaan mensen dan met elkaar om? Honderddertien jaar vooruitzien, het is eigenlijk ondoenlijk - de weersverwachtingen kunnen we vaak niet eens met één dag vooruit voorspellen. Toch is dat het, wat de Amerikaan Edward Bellamy deed: honderddertien jaar vooruit zien. Hij schreef in 1887 een boek over de wereld die hij voorzag voor het jaar 2000! En nu het zo ver is, is het verlokkelijk zijn ideaalbeeld en de huidige realiteit naast elkaar te leggen. Wie was Bellamy, wat wás zijn ideaal, wat heeft hij al teweeggebracht, en: wat komt er nog meer?  Edward Bellamy (1850-1898) was de zoon van een dominee in Chicopee Falls, Massachussetts. Op 18-jarige leeftijd maakte hij een reis door Europa, waar hij getroffen werd door de maatschappelijke tegenstellingen die de industriële ontwikkelingen veroorzaakten. Terug in Amerika constateerde hij dat de situatie daar niet veel beter was. Hij studeerde rechten, werd tot de balie toegelaten, maar koos toch een andere weg: hij werd een sociaal bewogen journalist en literator. Als redactioneel medewerker werkte hij in 1871 aan de New York Evening Post en vanaf 1872 bij de Springfield Daily Union, schreef vier boeken en tal van artikelen en o.a. de notitie 'De religie der solidariteit'. Samen met z'n broer Charles richtte hij het driewekelijkse blad 'Penny News' op, wat later de 'Springfield Daily News' werd. De sociale onlusten en onrechtsituaties brachten Bellamy tot het schrijven van 'Looking Backward', waarin hij een visie geeft op een betere, rechtvaardigere samenleving. Hij streeft een wereld na waarin iedereen gelijk is en iedereen het goede voorheeft, hetgeen o.a. resulteert in een gelijke verdeling van rijkdommen. Een wereld zonder criminaliteit, zonder verspilling, zonder klassenonderscheid, zonder geld, ambtenaren, reclame, legers, bankiers, handel, gevangenissen. Noem maar op. Een ideale wereld. Utopia. Later schreef hij ook nog het vervolg, 'Equality' genaamd. In 1898 stierf Edward Bellamy aan tbc, 48 jaar oud. 113 jaar slapen - In het kort iets over de inhoud van LOOKING BACKWARD: Het is 1887. Hoofdpersoon in het boek is Julian West. Hij woont in Boston en is welgesteld. Regelmatig kan hij moeilijk in slaap komen en roept dan de hulp in van een hypnotiseur. Op de avond voordat hij trouwen zal met Edith Bartlett is het weer zover: in zijn ondergrondse slaapkamer brengt de hypnotiseur hem in slaap. Deze keer wel erg degelijk. Boven hem brandt, tijdens zijn diepe slaap, het huis af en men veronderstelt dat hij is omgekomen. Op dezelfde plaats wordt weer een nieuw huis gebouwd. 113 jaar later woont ene dokter Leete in dat huis en als deze in zijn tuin een laboratorium wil bouwen, wordt bij graafwerk de kelder ontdekt, waarin Julian al die tijd in een soort comatoestand heeft gelegen. De dokter meldt hem voorzichtig dat het inmiddels 2000 is en neemt hem op in zijn gezin. Daar ontstaat dan het vraag- en antwoordspel dat het grootste deel van het boek uitmaakt, de discussies over hoe het vroeger was en vooral hoe het 'nu' is. Hoe de armoede is opgelost, de economische ongelijkheid is verdwenen, de achterstand van de vrouw opgeheven, enzovoort enzovoort. Dokter Leete verwoordt Bellamy's eigen kritiek op de maatschappij van eind negentiende eeuw en hij beschrijft het 'nu', als het Utopia van het jaar 2000. Bellamy - clubs De eerste druk van LOOKING BACKWARD verscheen in 1888 en werd enthousiast ontvangen. Al heel snel waren er meer dan een miljoen exemplaren verkocht. Alleen van I)e neqerhut van oom Tom van Harriet Beecher~Stowe, waren in de negentiende eeuw meer exemplaren verkocht. Dit enthousiasme leidde tot de oprichting van tal van Bellamv clubs de eerste al in 1889 in Boston. De leden wilden zich inzetten voor de praktische realisatie van Bellamvs ideeën. Mede door de geweldige opgang van zijn hoek, leidde het er in Californie toe, dat daar zo'n zestigtal nationale clubs ontstonden en over geheel Amerika wellicht 10 maal zoveel. Ze kenden een korte bloeitijd, maar de meeste waren rond 1894 alweer ter ziele. Al snel was het boek in diverse vertalingen ook in het buitenland bekend. De eerste Nederlandse uitgave IN HET JAAR 2000 verscheen al in 1890 (1500 exemplaren). De vertaler, Frank van der Goes, vond dat het boek 'meer wijsheid en waarheid bevat dan de Nederlandsche staatshuishoudkunde ons in de vele en uitgebreide werken had gedoceerd.' In I932 werd in Nederland de Internationale Vereeniging Bellamy gesticht. Het was nadrukkelijk een vereniging zonder politieke strekking. In de statuten stond zelfs: 'Het is de leden verboden, bij het voeren van propaganda of op vergaderingen in verband staande met het doel der vereeniging, regeeringen of personen of eenige partij~ groep of beweging aan te vallen of te verdedigen.'                  linksboven: Raambiljet voor de landdag van 15 juni 1947 in het openbaar theater Birkhoven te Amersfoort. rechtsboven: J.Horsmeijer jr. landelijk voorzitter houdt de openingsrede. linksonder: De Rotterdamse gemengde zangvereniging 'Bellamy'. rechtsonder: Het pseudo Russische Dubbelmannenkwartet 'De Diborki's'. Na een aantal zéér actieve jaren met landelijk gezien bijna 30.000 leden en nog veel meer sympathisanten verspreid over circa 87 plaatselijke afdelingen, met een eigen blad, lezingen, werkclubs en landdagen, was het in 1940 radicaal afgelopen toen de Duitsers binnenvielen. Na de oorlog was er wel weer een opleving. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 mei 1946, deed zelfs in negen van de achttien kieskringen een politieke afsplitsing van de Bellamy-vereeniging mee. Die zogenoemde Bellamy Partij behaalde echter niet genoeg stemmen voor een kamerzetel. Zowel deze Bellamy Partij als de Bellamy Vereeniging kregen niet meer de belangstelling van voor de oorlog terug en kwijnden langzaam weg.              Propaganda-ansichtkaarten en -bijsluiter Heroprichter Piet van Gemerden In 1989 blies Piet van Gemerden de zaak echter weer nieuw leven in, door contact op te nemen met Bellamisten-van-toen. Met als resultaat dat de Bellamy-Vereniging vanaf dat moment weer actief werd. Weliswaar met een zeer bescheiden ledental (zo'n 40stuks) en nagenoeg iedereen was zeventig jaar of ouder, maar wel zéér gedreven. Dat het Utopia van Bellamy in 2000 niet gerealiseerd zou zijn, zagen zij natuurlijk allang aankomen. Maar hun oude ideaalbeeld bleef gehandhaafd. De helaas in 1999 overleden Van Gemerden was daar zeker van: "In alle lagen van de bevolking rijpt het besef dat de wereld straks niet meer leefbaar zal zijn, als niet snel wordt ingegrepen in natuur en milieu. Kijk naar wat er zich in de wereld afspeelt: het zijn de stuiptrekkingen van het kapitalistische stelsel." En: "Wat mij zo aantrok? Het economische Bellamy-stelsel is zo eenvoudig en duidelijk. Er is geen andere oplossing mogelijk dan wat hij voorstaat." Werken tot je vijfenveertigste   Vermeldenswaard hierbij is het feit dat momenteel in Leiden het gemeentebestuur, om de binnenstad leefbaar en bereikbaar voor personen en (goederen)vervoer te houden, een haalbaarheidsonderzoek heeft opgestart naar een O.L.S. (Ondergronds Logistiek Systeem). Evenals in Leiden lopen er thans dergelijke O.L.S. haalbaarheidsprojecten in Utrecht, Arnhem / Nijmegen, Tilburg, Aalsmeer / Schiphol / Hoofddorp en Limburg. En er is het Interdepartementale Projectorganisatie Ondergronds Transport, IPOT genaamd wat momenteel door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat wordt geleid. Het leven is enerzijds heel sober, anderzijds comfortabel. De privé-woningen zijn heel eenvoudig ingericht. Maar gemeenschappelijke ruimten zoals restaurants, ontspanningsgebouwen en bibliotheken ("voor de gezellige helft van ons leven," aldus dr. Leete) zijn weelderig ingericht. Eten doet men voornamelijk buitenshuis. Het koken in privé-woningen vindt men verspilling van tijd en energie. Er is volkomen vrijheid voor elke godsdienstige en ethische richting. De vrouw zal volgens Bellamy evenveel rechten en plichten hebben als de man. Een citaat uit In het jaar 2000: "Behoeft de vrouw die gaat trouwen dan niet het bedrijfsleven te verlaten?" vroeg ik. "Nee, evenmin als de man", antwoordde dr. Leete. "Waarom zou zij dit doen? De gehuwde vrouwen hebben immers geen huishoudelijke plichten van belang meer en hun echtgenoten zijn toch geen kleine kinderen die verzorgd moeten worden." En: "Natuurlijk zijn de vrouwen niet van de mannen afhankelijk." TECHNIEK Een paar van de technische vondsten van Bellamy (in 1887!): Een ondergronds logistiek systeem (OLS) zoals nu o.a. in Leiden wordt onderzocht Als het gaat regenen, schuiven automatisch daken boven de trottoirs Energiewinning uit getijdenkracht Vuilverbrandingsinstallaties Televisie: via een elektroscoop in combinatie met de telefoon kan men thuis van theatervoorstellingen genieten. Radio: in woon- en slaapkamers kunnen met een knop diverse muziekgenres en concerten ten gehore worden gebracht, evenals preken door populaire dominees Kerken en concertzalen trekken nog maar weinig bezoekers Credit cards   Broederlijke beschaving In Bellamy's samenleving zijn de mensen van harte tot het goede geneigd. Alle mensen zijn solidair. 'A new fraternal civilization' noemde Bellamy het, een nieuwe broederlijke beschaving. De sterke moet er voor de zwakke werken. Gehandicapten en zwakkeren hebben hetzelfde inkomen als de overige arbeiders. Niemand kan en wil zich nog verrijken ten koste van anderen. "Niemand staat zo hoog, dat hij een trotse toon tegen een werkman van de allerlaagste klasse zou durven aanslaan. Ambtenaren en regeringspersonen zijn niet alleen in naam, maar wérkelijk de helpers en dienaren van het publiek. Het is zeldzaam, als het volk aanleiding heeft om een hoge ambtenaar anders dan dankbaar te zijn", zegt dr. Leete.                 links: uitreksel van 'In het jaar 2000' en 'Gelijkheid voor allen'. rechts: 'Grondslagen voor een nieuwe maatschappij'. De ongelijke verdeling van kennis en beschaving wordt onmenselijk gevonden. Dr. Leete zegt: "Wij geloven dat het mensdom voor het eerst de verwezenlijking van Gods ideaal nabij komt." Een dominee zegt in In het jaar 2000: "De menselijke natuur is in haar wezenlijke trekken goed, niet slecht. De mensen zijn in hun natuurlijke bedoeling en structuur edelmoedig en niet zelfzuchtig, barmhartig en niet wreed, medelevend en niet arrogant, godgelijk in hun streven, bezield met goddelijke impulsen van tederheid en zelfopoffering." Julian West voelt zich gegeneerd bij zoveel goedheid en vooruitgang, hij voelt zich beschouwd als een vertegenwoordiger van een veracht tijdperk, 'een aangespoeld schepsel'. Wat heb ik vroeger gedaan om het onrecht te verkleinen, vraagt hij zich af. Hemel en Marx Bellamy oogstte zeer veel enthousiasme, maar ook veel kritiek. Een luchtkasteel, met wolken als fundament, zo reageerde zijn tijdgenoot Henry George. van de Duitser H.Erdmannsdorffer verscheen na 1891 in Nederland al een boek waarin hij Bellamy's ideeen verwierp: 'Het zou heerlijk zijn, maar het zal niet gebeuren! Het eist een rijpheid van geest bij de gehele bevolking, zoals wij ze thans nog in de verste verte niet bij het volk bemerken'. De Nederlandse socialistische krant Het Volk schreef in 1938 dat de Bellamisten een zwak werkelijkheidsbesef hadden. Prof.J.W.Schulte Nordholt zei 16 maart 1990 in een pagina groot artikel over Bellamy in Trouw: Ja, het is het koningkrijk der hemelen op aarde, vermengd met een stevige scheut Marx.' Kotholieken werd indertijd afgeraden Bellamyaan te worden.  Maar er waren wel Bellamyanen uit andere christelijke kringen. 'Wij roepen onze geloofsgenoten op, onze rijen te komen versterken.' Zij vonden dat de Nieuwe Gemeenschap 'gegrondvest is in het Evangelie en beantwoordt aan de Wet der Naastenliefde'. DAGERAAD  - Nog even terug naar Edward Bellamy zelf.  Na een kritische recensie in de Bostonse krant The Transcript schreef hij een ingezonden brief, op 30 augustus 1888, waarin hij zijn bedoeling nog eens uitlegt: "Hoewel het de vorm heeft van een fantasierijke romance, is Looking Backward in alle ernst bedoeld als een voorspelling, in overeenstemming met de principes van de evolutie, van het volgende stadium in de industriële en maatschappelijke ontwikkeling van de mensheid." Bellamy vindt dat er aanwijzingen zijn voor "de impliciete voorspelling dat de dageraad van het nieuwe tijdperk al aanstaande is en dat de volle dag snel zal volgen. Alle nadenkende mensen zijn het er mee eens dat de huidige samenleving voor grote veranderingen staat. De enige vraag is, of die ten goede of ten kwade zullen zijn. Degenen die geloven in de wezenlijke goedheid van de mens neigen naar de eerste visie, degenen die geloven in zijn wezenlijke slechtheid, naar de tweede. Wat mij betreft, ik hou het op de eerste mening. 'Looking Backward' is geschreven in de overtuiging dat de Gouden Eeuwen vóór ons liggen en niet achter ons, en dat ze niet ver weg zijn. Onze kinderen zullen het zeker zien, en wij ook, als we het verdienen met ons geloof en ons werk." DE ECONOMIE De oude 12 hoofdpunten uit Bellamy's ideeën over economie: Een volk is niet welvarend zolang niet iedereen gelijkelijk in de welvaart deelt. De hulpmiddelen tot het scheppen van welvaart behoren in handen te zijn van de gemeenschap. Het voornaamste middel tot welvaart is arbeid. De gemeenschap heeft recht op de arbeid van al haar leden. Geen enkel individu heeft uitsluitend rechten. Iedereen heeft ook plichten tegenover de gemeenschap. Arbeidsplicht rust op iedereen, en dus kan niemand het recht op arbeid of het recht op het geproduceerde onthouden worden. De vrouw heeft dezelfde rechten en plichten als de man. De arbeid in het gezin strekt tot nut van de gemeenschap en is dus gelijkwaardig aan iedere andere arbeid. Het is de plicht van de meest begaafden en sterkeren om betere of meer arbeid te verrichten dan iemand die naar lichaam of geest zwakker is. De moeilijkheid van arbeid wordt niet vertaald in meer loon, maar in minder arbeidsuren. Het gelijk aandeel in de gemeenschappelijke welvaart is het onvervreemdbaar eigendom van iedereen, levenslang. Ieder mag zijn aandeel besteden naar eigen keuze. Het aanbod van goederen wordt geregeld door de vraag ernaar. Omdat machines een zeer belangrijk middel tot productie zijn, behoren zij toe aan de gemeenschap, net als spoorwegen, telegraaf, telefoon, enz. Missal: "Je kunt een Bellamy-samenleving (of Bellamy-economie of economie van de gelijkheid) onder verschillende aspecten bekijken": Een economie van de gelijkheid werkt volgens het principe van 'gun een ander alles wat je jezelf ook gunt'. Dit is in de praktijk niets anders dan de christelijke naastenliefde. Een economie van de gelijkheid zou je even goed een boeddhistisch georiënteerde samenleving kunnen noemen. Het individuele en groepsegoïsme als oorzaak van alle ellende maakt plaats voor aandacht voor de medemens en gemeenschapszin. In een economie van de gelijkheid worden de humanistische idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap werkelijkheid. Een economie van de gelijkheid is noch kapitalistisch noch communistisch maar heeft een extra dimensie nl. menselijkheid. Naast het rationele, verstandsmatige materialisme kent een samenleving die gebaseerd is op het gelijkheidsprincipe ook nog het hart als absoluut en onvervreemdbaar kenmerk van elke mens. Praktisch uit zich dat in de liefde voor en de volledige acceptatie van de medemens. Een economie van de gelijkheid kent geen 'winners' en 'loosers' maar enkel en alleen 'winners'. Er is namelijk sprake van een win-win situatie. Niemand staat er buitenspel, iedereen levert zijn bijdrage aan de algemene welvaart en dus zijn eigen welvaart. Eigen nut en maatschappelijk nut zijn geen tegenstellingen meer. Een economie van de gelijkheid is een eenvoudige, rechtvaardige samenleving. De eenvoud van de economie maakt het beheersbaar, in tegenstelling tot de huidige economie, die even onvoorspelbaar, onbestuurbaar en soms even destructief is als het weer. Het maakt een extreem efficiënte, stabiele samenleving mogelijk. Een economie van de gelijkheid opent perspectieven die de huidige economie nooit zal kunnen realiseren: een menselijke samenleving, een toekomstperspectief voor het menselijk ras door een duurzame en ecologisch verantwoorde economie. We kunnen voor iedereen alle materiële behoeften vervullen die wij zinvol, betaalbaar en ecologisch verantwoord achten. De middelen en de techniek hebben wij; het is allen een verdelingsvraagstuk. INTERNATIONALE VERENIGING BELLAMY Het complete archief van de Nederlandse Bellamy-Vereniging is ter inzage overgebracht naar het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis, Cruquiusweg 31, 1019 AT Amsterdam, 020-6685866 INTERNET Ook op Internet is het nodige te vinden over Bellamy. Bijv. http://www.sjsu.edu/faculty/wooda/bellamy.html van Andrew Wood, ass.professor aan San José State University, met een afbeelding van het handschrift van de eerste pagina van 'Looking Backward'. De Nederlandse Bellamy vereniging is te vinden op www.bellamy.nl met o.a. de Nederlandse vertalingen van de boeken. Auteur: Het visioen van Edward Bellamy - W.M.J. Ruigrok Index van hoofstukken van het boek Looking Backward van Eduward Bellamy Overzicht van informatie bij de Bellamy Stichting Statuten van de Bellamy Stichting Uittreksel uit het boek van Edward Bellamy Een nieuw democratisch bestel n.a.v. het vastlopen van de democratie Christmas in the Year 2000 Henry George, 1839-1897, De profeet van San Francisco Lijst van te ondersteunen zaken/onderwerpen, vanaf 08 januari 2006 Table of contents in English The blindmans world (1886) To whom this may come (1888) With the eyes shut ! (1889) De workshops van Stichting Grondvest, Stichting SDN en Bellamy Stichting op het NSF Terug naar het begin Rubrieken bij SDN Hoofdstukken overzicht Homepage Bellamy Stichting Bellamy Stichting E-mailadres: bellamyinfo@planet.nl Site adres: http://www.sdnl.nl/bellamy/historisch-overzicht.htm