Ministerie van Sociale Zaken speelt stommetje over koopkrachterosie minima

Werklozenbond . . Geld . . . Topics . . . . . SDN . . . Crisisdebat . . . Politiek . . . Werk

De Bijstand moet na vijf jaar omhoog

30 oktober 2005

De Geus: bijstand na vijf jaar verhogen

DEN HAAG - Demissionair minister De Geus van Sociale Zaken wil dat de uitkering van iemand die langer dan vijf jaar in de bijstand zit, omhoog gaat. De Geus zei dat dinsdag in een interview met het dagblad Trouw, en wekt daarmee de woede van PvdA-Tweede-Kamerlid Noorman-Den Uyl.

Een wetsvoorstel van de PvdA om dit na drie jaar te doen werd eerder afgewezen door de regering, en afgelopen donderdag weggestemd door CDA, VVD en LPF.

Volgens De Geus zouden ongeveer 100.000 uitkeringen met 5 procent omhoogkunnen. Dat zou 40 miljoen euro kosten.

"De Geus wil dat de bijstandsgerechtigden na vijf jaar 450 euro extra krijgen. Daarmee brengt hij de uitkering op AOW-niveua en dat is wat ik al jaren bepleit," aldus Noorman-Den Uyl. Twee jaar geleden diende zij een motie in, die het kabinet zou omzetten in wetgeving. Toen haar in september bleek dat het kabinet-Balkenende hiertoe niet zou overgaan, diende Noorman alsnog zelf het wetsvoorstel in, maar dat sneuvelde dus afgelopen donderdag.

Noorman-Den Uyl wijst erop dat het CDA zonder meer tegenstemde en niet geprobeerd heeft haar wetsvoorstel aan te passen. Het PvdA-Kamerlid verwijt minister De Geus bovendien, dat die de zogeheten categoriale bijstand, waardoor mensen met zware lasten een extra kunnen krijgen, wil afschaffen. Hij wil dat de gemeente per individu beoordelen of een extraatje nodig is. Noorman noemt dat "niet meer van deze tijd".

De Geus raakt met zijn voorstel ook een gevoelige snaar bij de VVD. De liberalen vinden dat werk moet lonen en zijn daarom in het algemeen niet voor hogere uitkeringen. De Geus erkent dat werk boven inkomen gaat: "Maar is het dan nog verstandig iemand na die vijf jaar alleen vanwege een ideologische kramp onder het bestaansminimum te houden?", zegt hij in Trouw.

      Commentaar:

De Geus erkent met zijn voorstel impliciet dat de bijstandsnorm een echte armoedenorm is waarop je in Nederland niet lang kunt blijven om te kunnen participeren in de maatschappij. Het sierst de minister - om opportunistische electorale reden - wel dat hij als eerste de knuppel in het hoederhok van bisschop Muskens gooit. Het stelen van brood om te overleven is met de komst van de euro alleen maar nijpender geworden. De leugens over de inflatie - zeker aan de onderkant - voor de dagelijke behoeften is een grof schandaal. Verpauperaars als Zalm (die liegt dat ie barst als het over de prijsstijgingen gaat), samen met koopkracht-witnit Wellink van de Nederlandsche bank weten werkelijk niet waarover ze het hebben. In het kielzog daarvan zwalkt het gros van de politici die zich daardoor gedekt weten om vooral niks te hoeven doen.

Het voorstel van de Geus is overigens nog maar een half ei, want allereerst moet je al 5 jaar onder de armoedegrens bivakkeren om daarna met het godsgeschenk van De Geus nog geen 5 procent van de 7 procent inflatie te laten compenseren.

Open sollicitatie bij Minister de Geus als definitieve oplossing voor het WAO-probleem

Aart Jan de Geus, de christen

Een mens blijft zich verbazen...

Minister Aart-Jan de Geus: 'Het kan niet zonder de Geest' 'Ik doe mijn werk als christen.' Minister Aart-Jan de Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is zich van zijn christen-zijn bewust, 'maar ik heb niet de illusie dat alles wat ik doe 'christelijk' is.'

De Geus had op twaalfjarige leeftijd het ideaal om de zending in te gaan. Als Christelijk Gereformeerd kind was hij met het belang daarvan opgegroeid. In een interview in De Wekker ontboezemde De Geus dat een predikant hem van dat ideaal af heeft geholpen. 'Hij zei dat ik dan eerst theologie moest gaan studeren. Het idee dat je allemaal boeken moest lezen om van de Here Jezus te vertellen, vond ik maar vreemd.' Desgevraagd: 'Als ik nu een roeping voor de zending zou krijgen, kreeg ik wel met een worsteling te maken. Ik sta inmiddels niet meer alleen op de aarde. Als twaalfjarige is de toekomst ruim en open. Bij een roeping nu zou ik de Here, net als Gideon, wel een aantal dagen rust en aanwijzingen vragen dat het echt mijn nieuwe opdracht zou zijn. Ik zou er wel vrede mee moeten krijgen.'

Bent u ook zo in deze functie gerold?
'Ja. Ik heb me afgevraagd of dit de weg was die ik moest inslaan. Ik heb afwegingen moeten maken ten opzichte van vrouw en kinderen en mijn eigen bestemming en doelen.'

Bezuinigd

Want dat het ministerie van SZW geen gemakkelijke werkplek zou worden, werd al snel duidelijk. Er staan de komende jaren ingrijpende wijzigingen in de sociale zekerheid op stapel en daar is niet altijd begrip voor. Ook instellingen die de overheid werk uit handen nemen en het welzijn van de burger bevorderen, worden door de overheid gekort. De Geus geeft zelf de voorbeelden van de CNV-Jongeren en de Christelijke Gereformeerde jongerenvereniging. 'Ik ken ze beide van binnen. Ik vind dat dit soort organisaties in principe niet uit de hand van de overheid moet willen eten.' Voor de publieke omroepen, ook gesubsidieerde organisaties, ligt dat wat betreft De Geus anders. 'De publieke omroep is een domein waarin de overheid een eigen taak heeft. Ze wil daar juist niet het vrije spel der krachten van de commercie losmaken. Dat krachtenspel is in de media veel sterker dan bij kerkelijke organisaties.'

De overheid maakt volgens De Geus vanaf nu een belangrijk onderscheid tussen instellingssubsidies en projectsubsidies. Sommige instellingen ontvangen in de toekomst geen subsidie meer, puur en alleen om hun organisatie te laten voortbestaan, maar wel voor goede projecten die zij willen opzetten. Zij kunnen een projectplan indienen en dan financiert de overheid dát specifieke project. Daar profiteert een stichting dan natuurlijk ook als instelling van. Ze kan echter minder gemakkelijk iemand op vaste basis aannemen.' De Geus schetst echter het ideale plaatje: 'De toekomst voor zo'n instelling wordt onzekerder, maar de uitdaging om goede projecten in te dienen, wordt groter.'

De Nederlander moet van het kabinet Balkenende II meer verantwoordelijkheid gaan nemen. Nu alvast bezuinigt het kabinet op instellingen die dat gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel opvangen en diensten aanbieden die buren eigenlijk net zo goed hadden kunnen verrichten. De Geus ziet dat echter niet als onverantwoordelijk of voorbarig gedrag van de overheid. 'Er gebeurt in Nederland al enorm veel op het gebied van vrijwilligerszorg en mantelzorg. Allemaal ongesubsidieerd. En als het gaat om de golfclub, waarvoor de subsidie wegvalt: Mensen moeten voor iets dergelijks zelf maar iets over hebben. De overheid wil dat de burgers de verenigingen en stichtingen die ze belangrijk vinden zelf in stand houden. Dat doet de overheid niet. Een jongerenorganisatie zal dus door leden in stand gehouden moeten worden. Wie zijn wij als overheid om dat te faciliteren? Overigens zijn er wel organisaties met beperkt draagvlak die de overheid toch blijft ondersteunen.'

Mag je dus concluderen dat de overheid haar handen aftrekt van die organisaties die wat haar betreft niet koste wat het kost moeten voortbestaan? De Geus: 'Zo is het. De overheid gaat minder bepalen wat belangrijke organisaties zijn. De stichting Wilde Ganzen krijgt geen subsidie. Vindt de overheid het niet belangrijk dat zij blijven bestaan? Ik sta sympathiek ten opzichte van deze organisatie, maar ik vind het geen overheidstaak om Wilde Ganzen te steunen. De laatste decennia is de welzijnssector steeds meer gaan leunen op de overheid. De inspanningen van sommige organisaties richtten zich vaak op de subsidie in plaats van op het oorspronkelijke doel.'

Berekeningen
Gaan Nederlanders er de komende jaren op achteruit? Uit de berekeningen die minister De Geus uit zijn koffer opdiept, blijkt dat het meevalt. Rijken krijgen iets minder, mensen met een lager inkomen gaan er in de kolommen een paar euro's per maand op vooruit. 'De inkomensverschillen worden iets verkleind. Dat was onder Paars heel anders.' De minister rekent even voor wat iemand met een brutosalaris van 2200 euro maandelijks meer kwijt is. '11 euro. Gemiddeld. Is zo iemand nooit ziek, dan ligt het lager. En een AOW'er? 'Die gaat er gemiddeld tussen de vijf en tien euro op vooruit.'

'De inkomensverschillen hoeven niet te verdwijnen. Ze horen bij ons type samenleving. Maar de overheid heeft daar twee taken in: 'Allereerst zorgen dat de verschillen niet te groot worden en in slechtere tijden moeten de mensen met lagere inkomens wat geholpen worden. Ten tweede moet de overheid letten op de mensen die buiten de algemene plaatjes vallen: De langdurig zieken, de bejaarden en mensen die langdurig in de bijstand zitten. Mensen die veel hinder ondervinden van de toekomstige eigen bijdragen in de zorgsector kunnen de extra onkosten dan ook af gaan trekken van de belasting. Waarom voeren we al die bezuinigingen dan door? Omdat we het belangrijk vinden dat de mensen die het wel kunnen betalen, zich goed van hun eigen verantwoordelijkheid bewust zijn. Dat moet omdat ons zorgstelsel anders ontploft.'

Naastenliefde
'Ik heb niet de illusie dat al het werk dat ik doe 'christelijk' werk is. Er is niet zoiets als christelijk minister zijn. Ik doe mijn werk als christen, maar dat is iets anders dan dat al mijn werk 'christelijk' zou zijn. Mijn uitgangspunt is christen-zijn op de plaats waar ik gesteld ben. Daar heb ik naastenliefde te betonen in de ruimste zin van het woord. Ik moet de christelijke waarden in mijn werk vertalen. Dat zie ik ook als opdracht, overigens voor mijn hele leven. Het zit hem in de manier waarop je met anderen omgaat.'

Wat De Geus betreft, moeten christenen, ook in de politiek, oppassen dat 'geïnspireerde bijbelwoorden niet één-op-één op anderen worden toegepast. Dan neem je elkaar de maat en daar zijn bijbelwoorden niet voor bedoeld. Je moet er in eerste instantie zelf mee aan de gang.' Elkaar niet de maat willen nemen en een ander daarvan betichten, kan echter ook een dooddoener zijn waardoor de discussie in de kiem wordt gesmoord. 'Je mag kritisch zijn naar elkaar, maar ik verbaas me wel eens over het gemak waarmee sommige christenen een algemene uitspraak doen over het samenleven in een gezin, of het vormgeven van inkomensverdeling. Ze weten precies wat christelijk is. Alsof je dat met een lijntje kunt uittekenen.

Het christendom heeft betekenis voor de concrete praktijk van het leven, maar eigenlijk heeft het christendom meer met waarden te maken dan met afgebakende normen. We zien in de geschiedenis dat het fout gaat als mensen van waarden normen maken. Kijk maar hoe men in de tijd van Jezus met de sabbat omging. Jezus liet de betrekkelijkheid van de door mensen tot normen aangescherpte waarden zien. We moeten oppassen niet het hele christelijke leven aan allerlei normen op te hangen, want voor je het weet, ben je de waarden kwijt.'

Sommigen halen volgens u dus normen uit de Bijbel die er niet in staan. Hoe functioneert de Bijbel dan bij u? Een geestelijke richtingwijzer, in plaats van normenwijzer?

'De Bijbel levert mij de essentiële waarden van het christelijke leven. De hele Bijbel wijst op die waarden. Geloof, hoop, liefde en in 1 Korinthe 12 en 13 kunnen we lezen dat de liefde de hoogste weg is. 'Zij rekent het kwade niet toe'. Dat is volgens mij een waarde, geen norm. Maak je van het kwade niet toerekenen een norm, dan kun je iemand niet meer aanspreken op zijn kwalijke gedrag. Zo werkt het dus niet. Het leven met die bijbelse waarden is bevrijdend en mooi, maar ook verschrikkelijk moeilijk. Ik geloof dat het absoluut niet kan zonder de Geest. Je kunt de Bijbel niet lezen zonder gebed en openstelling voor de werking van de Heilige Geest. Anders stolt het Woord in een systeem. Met de hulp van de Heilige Geest kan ik mijn werk ontspannen doen. Ik kan het overgeven. Je moet de invloed van de Geest willen zien, je ervoor openstellen. Soms word je door het lezen van de Bijbel bijzonder getroffen, of door het zingen van een lied. Er zijn echter ook momenten dat mensen je behoorlijk confronterend aanspreken. Ik denk dat de Heilige Geest zo ook andere mensen gebruikt om mij op bepaalde dingen attent te maken.'

Marcus Wisse/Visie 46