Door: R.M. Brockhus, 6 december 1996

Nog weinig mensen hebben hun gedachten laten gaan over de gevolgen voor de effectenbeurzen vanwege de Europese Monetaire Unie, als gevolg van veranderingen in de financiële, monetaire en economische structuur in Europa, met name ook in Nederland. Dat lijkt wat vreemd, omdat er overal wordt gediscussieerd over de EMU en de euro.

Via de media krijgen we slechts een klein tipje van de sluier opgelicht. Het standaard voorbeeld is dat men bij het reizen door Europa tijdens de vakantie geen verliezen meer zal lijden door het steeds weer omwisselen van valuta's. Maar dat aspect lijkt mij nauwelijks de moeite waard om een EMU te vormen met een 'euro' als munt. (Ecu vind ik overigens nog steeds beter klinken).

Deze analyse gaat echter over iets geheel anders. Bezoekers van de SDN-site zullen inmiddels begrepen hebben dat de structuur van het geldsysteem leidraad is in veel van onze publicaties. Ook hier is dat het geval. Want wat gebeurt er wanneer de banken voortaan alles in euro's (moeten) afrekenen, vooral in internationaal opzicht? Juist, de tijd dat een internationale (is Europese) betaling afgewikkeld wordt zal drastisch teruglopen. En zakenmensen die veel internationale handel doen, weten dat dat een van de meest ergerlijke aspecten is van de buitenlandse handel.

De kosten voor het omwisselen tegen de dagkoers van valuta's zal verdwijnen, zodat je inderdaad geen omwisselingsverliezen meer hebt wanneer je internationaal zaken doet. De bankiers zijn daar echter helemaal niet zo happy mee, want voor hen was dat big business, waarbij de klant geen enkel zicht had op de tijd die nodig was voor de afwikkeling. Ervaringen met het innen van kleine bedragen (rond de honderd gulden), stuiten op relatief gigantische kosten. Soms wel 60 procent van het te innen bedrag wordt ook nu nog door de banken in rekening gebracht voor incassokosten. Je reinste roof.

De kop van dit artikel gaat evenwel over iets anders. Wat zal het gevolg zijn van de invoering van de euro voor de rente? Met het bestuderen van de artikelen geld-dna.htm">GELD, HET DNA VAN DE ECONOMIE en aansluitend heroine.htm">MEEDENKEN EN RENTE, GEVAARLIJKER DAN HEROÏNE maar ook salaris.htm">VIA SALARIS NAAR RECESSIE EN WERKLOOSHEID, komt men tot de ontdekking dat de feitelijke geldstromen in onze economie bij realisatie van de EMU drastisch zullen veranderden. Uiteraard met grote gevolgen voor de ontwikkeling van de rente, maar ook voor de koersen op de effectenbeurs, voor de economische groei in Europa en voor de concurrentiekracht ten opzichte van Japan en de Verenigde Staten.

Wat is dan kort samengevat de prognose voor het niveau van de rente? De grote handelsblokken Japan, VS en Europa zullen wat het renteniveau betreft evenwichtiger worden, waarbij de traditioneel uiterst lage rente, zoals die in Japan wordt gehanteerd, leidraad zal zijn voor de financieringsmogelijkheden van het bedrijfsleven, waardoor een met yen gefinancierd bedrijf concurrentievoordelen behaalt; en dus grotere expansiekracht ontwikkelt. Het internationaal financieren van bedrijvigheid wordt gemakkelijker en consistenter, want er zijn minder fluctuerende rekeneenheden op de wereld, die niet alleen veel groter van omvang zijn, maar daardoor ook ongevoeliger voor speculatie.

De honderden miljarden die nu nog in het Europese geldwisselverkeer gevangen zitten (minimaal 15% van alle geldmiddelen, vanwege de absorptie van financieel bedrijfsvermogen in de factor tijd in het valutaverkeer), komen bij de eenwording van Europa weer vrij ter beschikking van de ondernemers. Dat heeft tot gevolg dat bedrijven minder zullen behoeven te financieren (eigen vermogen komt vrij uit het betalingsverkeer) en de liquiditeitsverruiming binnen Europa wordt aanzienlijk groter. De rente zal daardoor fors gaan dalen, juist door een verminderde vraag naar betalingsliquiditeit en voor debiteurenfinanciering (M1). Dit laatste aspect zal door de Europese centrale bank nog niet goed kunnen worden gereguleerd omdat, behalve in Frankrijk en Nederland, nergens in Europa met een systeem van kredietrestrictie de geldhoeveelheid wordt gestuurd; maar vooral met een krampachtige rente- en bezuinigingspolitiek.

rijkdom3.htm">
click

De koersen van de aandelen op de beurs zullen zeer fors gaan stijgen. Dit vanwege de dalende rente, het vrijkomen van financiële bedrijfsmiddelen, het dalen van de bancaire kosten en het vrijkomen van de koopkracht die tot aan de eenwording in het wisselkoerscircuit gevangen wordt gehouden. Anders gezegd: de Europese aandelenbeurs zal een hausse beleven die nog nooit vertoond is. Deze liquiditeitsverruiming verschilt structureel van die bij een fusie tussen banken, omdat de burger zelf invloed uitoefent op de geldstroom; dit in tegenstelling tot een fusie.htm">bankenfusie, waarbij de manipulatie van de geldstroom buiten het bereik van de burger blijft.

Voor de Europese overheid zal die economische opleving zoveel financiële middelen opleveren, dat zelfs voor sociale voorzieningen en infrastructurele investeringen ruimte zal zijn. Wanneer men in voldoende mate beseft dat die stijgende waarden tijdig tot besteding moeten komen, en het spaarkapitaal niet als een molensteen om de nek van de komende generaties moet worden gehangen (sociaal en politiek veel gevaarlijker dan pure schuld...) zal men in Brussel van het nieuwe Europa een sociale economie kunnen maken, in plaats van een vechteconomie zoals die b.v. in de Verenigde Staten bestaat. Het Rijnlandse model zal het beslist winnen van 't op de vrije markt georiënteerde model; zoals in de rest van de wereld.

Conclusie:

De Europese eenwording zal de economische structuur in de wereld verregaand stabiliseren. Deze zal de koersen van aandelen fors laten oplopen en de werkgelegenheid laten toenemen. De tekorten van de (Europese) overheid zullen dalen en de rente zal naar een o.a. door Aristoteles, Keynes en dr. Roelofs bepleit historisch laag niveau dalen. Die eenwording zal een groei van de economie bewerkstellingen, die nauwelijks z'n weerga in de geschiedenis zal hebben. De Gouden Eeuw was het gevolg van een gigantische toevloed van edelmetaal (goud en zilver) vanuit Amerika naar Europa, wat feitelijk neerkwam op een vorm van inflatoire financiering van de economie.

Vandaag en morgen zal de stijging van de waarde op de beurs zoveel koopkracht vrijmaken, dat een economische 'boom' tot de mogelijkheden behoort. Voor de Europese overheid zal het 't moeilijkst zijn precies de methode te kiezen om die stijgende waarden tot finale besteding te laten komen. In de Gouden Eeuw was het geld zelf een vorm van onbederfelijk vermogen dat gespaard kon worden. Het geld van vandaag heeft die karaktereigenschappen evenwel niet. Brengt de Europese overheid de besparingen niet in voldoende mate tot besteding, hetzij met wegbelasting, danwel door te lenen, dan kan hetzelfde gaan gebeuren als met de stock exchange van Wall Street in 1929, of met de Nikkei-index van Tokio in 1987: een voorspelbare ineenstorting van de beurs.

Beleggers krijgen zelfs een langetermijnbelang - net als in Amerika - bij het fiscaliseren van koerswinsten en -verliezen. Winsten en verliezen op de beurs fiscaal respectievelijk belasten en aftrekbaar maken kan de economie verder stabiliseren en middelen voor de overheid genereren. Ik heb echter nog niemand er over horen spreken. Misschien dat het op 5 december in de Volkskrant gepubliceerde artikel over de rijkdom2.htm"> 90 miljard gulden vermogenstoename van de grote institutionele beleggers aanleiding kan zijn om wat dieper over de functie en de eigenschappen van geld en kapitaal na te denken. Daarvoor bevelen wij u aan de these van ondergetekende geld-dna.htm">GELD, HET DNA VAN DE ECONOMIE te lezen.