Van onze verslaggever Harko van den Hende DEN HAAG, 7 januari 1998 Het belastingstelsel moet veel ingrijpender worden veranderd dan minister Zalm en staatssecretaris Vermeend van Financiën hebben voorgesteld. Volgens topambtenaar S. van Wijnbergen meet de fiscale subsidie voor pensioensparen worden afgeschaft, om de belasting te kunnen verlagen en "leer werklozen aan de slag te helpen. Van Wijnbergen, vorig jaar aangetreden als secretaris-generaal op het ministerie van Economische Zaken, schrijft dat in zijn nieuwjaarsartikel voor het economenblad ESB, dat vandaag verschijnt. Het is het eerste nieuwjaarsartikel in ESB van Van Wijnbergen, waarvoor traditiegetrouw de hoogste ambtenaar op Economische Zaken tekent. Van Wijnbergen maakte in zijn vorige functie als onderzoeker bij de Wereldbank en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam faam met controversiële uitspraken. Zo keerde hij zich tegen de Europese muntunie, waaraan Nederland eind dit jaar gaat deelnemen. Met zijn pleidooi voor afschaffing van de fiscale subsidie voor het opbouwen van pensioenen, schopt hij opnieuw heilige huisjes omver. Werknemers die pensioenpremies afdragen aan de pensioenfondsen, mogen een fors deel' daarvan aftrekken van de belasting. Ook het rendement van het pensioenfonds, bijvoorbeeld de rentewinst, blijft onbelast. De werknemer moet in ruil daarvoor na zijn 65ste wel belasting betalen over zijn pensioenuitkering. De 'omkeerregel' is de basis van het Nederlandse pensioenstelsel, volgens economen een van de beste ter wereld. Met zijn voorstel om die omkeerregel af te schaffen, lijkt Van Wijnbergen de bijl aan de wortel van het stelsel te leggen. De topambtenaar vindt dat werknemers helemaal zeil moeten opdraaien voor hun pensioenbesparingen. In ruil daarvoor hoeven ze na hun 65ste geen belasting meer te betalen. De belastingtarieven voor 65-plussers zijn nu overigens al fors lager dan voor andere inkomenstrekkers Volgens Van Wijnbergen is de pensioensubsidie 'de grootste subsidie in ons belastingstelsel, groter dan die aan hui via de is gezien ons chronisch spaaroverschot niet nodig, creëert een serieuze verstoring van de financiële markten, en komt grotendeels bij het welgestelde deel van de natie terecht.' Zalm en Vermeend berekenen in hun nota 'Belastingen in de 2lste eeuw' dat afschaffing nu 15 miljard gulden extra belastinginkomsten zou opleveren. Van Wijnbergen wil het geld gebruiken voor oplossing van wat hij het centrale probleem in de economie vindt: de slecht werkende arbeidsmarkt. Het verschil tussen uitkering en nettoloon is te laag: 'De uitstroom van uitkering naar werk blijft op een naar Internationale normen onacceptabel, laag niveau', volgens Van Wijnbergen. Het loont voor werklozen niet om een laagbetaalde baan te nemen. Met het geld wil Van Wijnbergen een 'dramatisch verlaging van de belastingtarieven'. Daarmee wordt een heffingskorting "earned income tax credit" mogelijk Het is een speciale korting op de belastingaanslag van werknemers met de laagste inkomens. Van Wijnbergen wil een forse korting, zodat het netto inkomen flink stijgt. Zalm en Vermeend hebben vergelijkbare voorstellen gedaan, maar die gaan Van Wijnbergen niet ver genoeg. Het afschaffen van de omkeerregel biedt 'een grote opening', vindt hij. Probleem is dat de bewindslieden deze volgens Van Wijnbergen 'politiek onbesproken maatregel' de revue hebben laten passeren, maar hebben afgekeurd. De keerzijde is dat ouderen geen belasting meer zouden betalen, schrijven Zalm en Vermeend. Met de komende vergrijzingsgolf zou dat juist enorm veel belastinginkomsten schelen. Daarnaast zou afschaffing van de subsidie nu een loongolf kunnen veroorzaken. Afschaffen van de omkeerregel, de heffingskorting en de problemen op de arbeidsmarkt zijn thema's die Van Wijnberen al heeft aangestipt in zijn eerste maanden op het ministerie. Zijn nieuwjaarsartikel geeft een helder inzicht in zijn bedoelingen. Die zijn: eigenwijs blijven hameren op zijn ideeën, ook al heeft hij in de politiek daarmee al een nederlaag geleden. En ook kritiek leveren zonder aanzien des persoons: minister Ritzen van Onderwijs krijgt een veeg omdat het 0nderwijs 'in toenemende mate' slecht Bijdraagt aan de arbeidsmarkt.