Tweede Kamer hoort gedupeerde recreanten

Door ANDRÉ HORLINGS

(7 februari 2001) Op verzoek van de Socialistische Partij (SP) wijdt de Tweede Kamer binnenkort een hoorzitting aan de problematiek van langkampeerders in recreatieparken en illegale permanente bewoning van vakantiewoningen. Volgens de SP worden campings op grote schaal omgezet in chaletparken, ten koste van goedkopere jaarplaatsen, en is de rechtsbescherming voor de gasten ‘sterk verminderd’. Een nieuwe Belangenvereniging voor Gedupeerde Recreanten spreekt zelfs van ‘intimidatie door maffia-achtige campingbazen, die nergens voor terugdeinzen’. Volgens voorzitter Ruud Rietveld moeten ook eigenaren van dure bungalows rekening houden met reorganisaties, die hun huidige ‘zekerheden’ in de waagschaal kunnen stellen.

Volgens SP en Belangenvereniging had het vervangen, in 1995, van de Kampeerwet door de Wet Openluchtrecreatie, een beperking van de rechtsbescherming van kampeerders tot gevolg. Sindsdien greep een snel groeiend aantal camping-eigenaars de mogelijkheid aan om hun grond te gebruiken voor de bouw van duurdere chalets, ten koste van goedkope jaarplaatsen, terwijl de gasten vaak goedschiks of kwaadschiks tot vertrek werden gedwongen. Bovendien worden de dure recreatiebungalows, in strijd met het Ruimtelijk Ordeningsbeleid, op grote schaal gebruikt voor permanente bewoning.

In een rapport, ‘Inpakken en wegwezen’, concludeerde de SP in december vorig jaar dat op veertig procent van de onderzochte kampeerterreinen in zes gemeenten, waaronder Apeldoorn, Nunspeet en Midden-Drenthe, de jaarplaatsen intussen volledig verdwenen zijn om plaats te maken voor chalets. Rietveld noemt de SP ‘nog te optimistisch’. ,,Uit de ruim 350 reacties die we sinds de oprichting ontvingen blijkt dat de situatie nog veel schrijnender is dan weldenkende mensen kunnen vermoeden. Wat denk je van een paaltje dat opeens op het pad stond waarover een invalide vrouw in een rolstoel haar sta-caravan moest bereiken.’’

Permanent wonen was altijd verboden. Politiek doof voor praktijken op campings

De Belangenvereniging van Gedupeerde Recreanten en de Socialistische Partij hebben hoge verwachtingen van de hoorzitting die over een kleine maand in de Tweede Kamer wordt gehouden over de positie van langkampeerders in Nederland. 'Ik geloof dat de politiek zich tot nu toe nog niet realiseert dat die machteloos staan tegenover maffia-praktijken', zegt recreanten-voorzitter Ruud Rietveld.

Tot voor kort reageerde de overheid laconiek. Toen de SP in 1995 voor het eerst alarm sloeg riep de toenmalige LNV-minister Van Aartsen ANWB, Consumentenbond en Recron op de positie van kampeerders te verbeteren, maar een wettelijke regeling vond hij niet nodig. Pas bij de presentatie van het SP-rapport ‘Inpakken en wegwezen’, december vorig jaar, bleek de politiek zich bewust van de problemen. Staatssecretaris Geke Faber (LNV) kondigde toen ‘versterking van de positie van langkampeerders’ aan, door de Wet op de Openluchtrecreatie ‘snel aan te scherpen’.

Permanent wonen

Fraaie bungalowparken verleiden tot permanent wonen in de vrije natuur, maar op campings is dat sinds jaar en dag verboden. In oktober 1999 waarschuwden een aantal Gelderse gemeenten echter dat ‘op de hele Veluwe binnen afzienbare tijd kleine vakantiedorpjes dreigen te ontstaan waar mensen permanent hun intrek hebben genomen’. Permanent wonen werd door veel gemeenten vaak min of meer gedoogd; een argument dat volgens Rietveld ook veelvuldig is gebruikt door verkopers van luxe recreatiewoningen. "Een campingbeheerder in Beekbergen wist ook nog een andere oplossing: boven winkels in Nunspeet waren appartementen die tot opslagruimte dienden. Die konden ze wel als woonadres gebruiken."

Verwarring

Recent zaaide VVD-staatssecretaris Remkes verwarring door in de Nota Wonen te suggereren dat permanent wonen onder bepaalde omstandigheden zou moeten kunnen. Minister Pronk floot hem half januari onverbiddellijk terug: in het overgrote deel van het land is permanent wonen op campings "absoluut" verboden. Het zou alleen "eventueel" binnen de bebouwde kom kunnen worden toegestaan.

Gedupeerde recreanten maken vuist 350 brieven met ‘verbijstering’ als rode draad ‘Campinggasten vormen actiecomité’. ‘Intimidatie en terreur maken van camping een strafkamp’. ‘Weggepest van de camping’. ‘Camping-oorlog op de Veluwe’. Het aantal recente berichten over de wankele positie van recreanten in Nederlandse vakantieparken kan moeiteloos worden uitgebreid. Ze verschijnen in de krant sinds 1995, toen de Kampeerwet werd vervangen door de Wet Openluchtrecreatie. Sindsdien lijken langkampeerders te zijn overgeleverd aan de willekeur van camping-eigenaren. Een plaats voor een sta-caravan levert per jaar 2.000 à 3.500 gulden op; een chalet brengt eenmalig tussen de ƒ 75.000 en ƒ 500.000 in het laatje.

"De Wet op de Openluchtrecreatie biedt een zeer geringe rechtsbescherming", constateerde de Socialistische Partij (SP) in december in een rapport ‘Inpakken en wegwezen’, waarin de campingsituatie werd onderzocht in zes gemeenten, waaronder Apeldoorn, Nunspeet en Midden-Drenthe. "Veel campingeigenaren zegden het huurcontract van de (lang)kampeerders op of voerden zulke prijsverhogingen door dat ze wel moesten verdwijnen. De bestaande recreanten, meestal oudere mensen met modale en lagere inkomens, werden weggedrukt naar minder aantrekkelijke gebieden. Vervolgens bouwde de campingeigenaar een chalet- of bungalowpark, waardoor aanzienlijk meer geld werd verdiend." SP-kamerlid Remi Poppe pleitte bij de presentatie voor een betere bescherming van langkampeerders tegen huuropdrijving en koppelverkoop.

Kruistocht

"Het is nog veel erger dan de SP denkt", beweert Ruud Rietveld; zelf een gedupeerde recreant, die echter zijn gelijk bij de rechter wist te bevechten. Het was voor hem het begin van een kruistocht tegen wat hij de ‘camping-maffia’ noemt. "Anderen hebben die mogelijkheid niet of zijn murw gebeukt". Daarbij maakte hij vijanden ("In Voorthuizen kwam ik met de eigenaar van de camping in de struiken terecht"), maar hij groeide ook uit tot laatste strohalm voor steeds meer verbijsterde campinggasten.

Op 2 januari richtte Rietveld samen met enkele bondgenoten de Belangenvereniging voor Gedupeerde Recreanten op (Postbus 1113, 1700 BC Heerhugowaard, fax 072-5349515). Sindsdien stromen de reacties binnen. "Het zijn er tot nu toe 350; de een nog schrijnender dan de ander. Je kunt het zo gek niet bedenken of het gebeurt. Elk jaar wordt iets anders verzonnen. Andere eigenaar, nieuw reglement, gewijzigde structuur, noem maar op. En bijna altijd heeft dat financiële consequenties". Tijdens de hoorzitting van de Tweede Kamer belooft Rietveld, net als de SP, ‘verbijsterende’ wantoestanden aan de kaak te stellen. Daarnaast schakelt hij advocaten in om recht te doen aan gedupeerden. "Uiteindelijk gaat het er om dat op campings normale, duidelijke regels gaan gelden bij bewoning, verblijf en verkoop en dat de bewoners niet rechteloos zijn. Pas dan wordt recreatie voor veel mensen weer ontspanning".

Patroon sinds 1995 hetzelfde

De SP houdt zich al sinds 1995 bezig met de positie van de langkampeerders, toen camping Haereland in Doornspijk in andere handen overging, een nieuw reglement drastische tariefsverhogingen, renovatie en verwijdering van oude caravans voorschreef, kampeermiddelen uitsluitend ààn de camping-eigenaar mochten worden verkocht en nieuwe behuizingen alleen maar ván hem mochten worden betrokken. Wie in werkelijkheid aan de touwtjes trok bleef onduidelijk; brieven werden door totaal verschillende organisaties ondertekend. In alle verhalen sindsdien komt hetzelfde patroon aan de orde. Een artikel in partijblad De Tribune over bepaald niet zachtzinnige ontruimingen en sloop zonder vergunning trok weinig aandacht en een klacht bij de Economische Controledienst werd niet in behandeling genomen, maar de toon was gezet.

Ondoorzichting web van bv’s en BV-tjes

In verhalen en publicaties over wantoestanden in recreatieparken duiken voortdurend dezelfde namen op van bungalowbedrijven en ‘campingfamilies’. Maar het verband is meestal onduidelijk. "Wanneer je geen grondige studie van maakt, kom je er onmogelijk achter hoe de situatie in elkaar zit. Maar als je lang genoeg kijkt, dan blijkt dat er miljoenen binnenstromen bij een bepaalde groep campingbaronnen", zegt Ruud Rietveld. "Het zijn grote families, waarvan sommige leden niet willen deugen", vat het Utechtse SP-statenlid Paulus Jansen de situatie samen.

Volgens Rietveld deelt Continental Recreatie vanaf Chaletpark Bellevue in Voorthuizen in rond zestig parken de lakens uit. "Dat gebeurt via allemaal verschillende besloten venootschappen, die elk op zich weer tientallen andere BV’tjes beheren. In elk geval wisselen de ondernemingen voortdurend van eigenaar, krijgen parken telkens weer een nieuwe leiding en komen de beheerders steeds met andere reorganisatieplannen die recreanten onveranderd heel veel gend gaan kosten. En dan blijkt ook dat van lieverlee ook campingbedrijven buiten de kongsi dezelfde methodiek gaan hanteren. Die willen ook weleens een Mercedes voor de deur".

"De heer Rietveld is bezig met een hetze tegen ons, die ons bedrijf schaadt en ook onze recreanten", zegt de heer C.J. Giesdoorn namens Continental, bij afwezigheid van algemeen woordvoerder Hoevert Vos. "In een gesprek dat we onlangs hadden met Paulus Jansen hebben we veel misverstanden die over ons bestaan eenvoudig kunnen weerleggen. We denken dat het met de kritiek straks in de Tweede Kamer wel mee zal vallen."

Financiering ‘nooit’ probleem

Volgens de Gedupeerde Recreanten is de aankoop van een recreatiewoning vaak al eerder een feit dan belangstellenden zich realiseren. "Natúúrlijk word je als een vorst ontvangen en is ‘bijna alles’ mogelijk", zegt Rietveld. "En wanneer je de aankoop van zo’n chalet of bungalow overweegt staat netjes in het contract dat de koop niet doorgaat als de financiering niet rond komt".

"Maar als je eigen bank het niet ziet zitten en je komt terug met de boodschap er ‘helaas’ van af te zien, dan weet de verkoper wel een alternatief; meestal Akkermans Financieringen in Barneveld of Utrecht, en die ziet veel minder problemen. Daarmee is de financiering rond. Wanneer er uiteindelijk financiële moeilijkheden uit voortvloeien komt er wel weer een andere oplossing: het bouwsel, dat ‘uiteraard’ veel minder waard is geworden, terugverkopen aan de eigenaar." Volgens een woordvoerster van het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) is de ‘ontbindende voorwaarde’ trouwens ook bij eigen huizen meestal een ‘wassen neus’. "Formeel is de aankoop een feit. Als de bank weigert moet een alternatief bijna altijd worden geaccepteerd".

Spelregels

Iedere camping heeft de vrijheid zelf zijn ‘spelregels’ vast te stellen en te veranderen. Eventueel is er een Geschillencommissie Recreatie van ANWB, Consumentenbond en Recron om problemen op te lossen. "Dat kan behoorlijk tegenvallen", zegt Rietveld. "Om te beginnen zijn de campings van de grootste boosdoeners niet bij de Recron aangesloten. Maar in andere zaken, waarbij bijvoorbeeld schadevergoedingen aan de orde kwamen, waren besluiten van de commissie zacht gezegd zeer teleurstellend."

© André Horlings (WUGO)