EuroStaete . .
Topics . .
Klokkenluiders <===> SDN
. . Atoomspionage
. . English
|
Het is opmerkelijk dat er begin februari 1998 in de Nederlandse pers met enige ophef melding werd gemaakt van het door de Verenigde Staten af luisteren van het Europese telefoon-, fax- en e-mail verkeer. Het was even groot nieuws, er werd nog een enkel commentaar aan gewijd, maar al snel was de rust weer gekeerd. Voor de deskundigen was het echter geenszins opzienbarend; het was allemaal al lang bekend, oud nieuws dus. Al in 1982 had Bamford immers in The Puzzle Palace aan gegeven dat de NSA een wereldwijd afluistersysteem gebruikte, dat er gewerkt werd met computers die door herkenning van codewoorden gesprekken selecteerden en dat stemherkenning, hoe wel het toen nog in de kinderschoenen stond, een veel gebruikt instrument was. Iedereen kan op zijn vingers natellen dat in de zestien jaar na het verschijnen van Bamfords boek deze zaken zullen zijn geperfectioneerd en dat ze door de komst van het digitale tijdperk gemakkelijk toepasbaar en vooral ook goedkoper zijn geworden. Aanleiding voor alle commotie in de Nederlandse pers was het rapport An Appraisal of Technologies of Political Control dat in opdracht van het Europees Parlement is opgesteld door het Britse onderzoeksbureau Omega. Daar in stond te lezen dat stelselmatig niet alleen het Europese telecommunicatieverkeer, maar al het telefoon-, telex-, e-mail- en faxverkeer ter wereld wordt afgetapt. Bij nadere lezing blijkt dat het rapport slechts verwijst naar een in 1996 verschenen boek van de Nieuw-Zeelandse journalist Nicky Hager. Weer oud nieuws dus, want in zijn boek Secret Power maakte Hager toen al het bestaan van het Echelon-netwerk bekend. Voor het wereldwijde af tappen zijn de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Canada, Australië en Nieuw Zeeland verantwoordelijk. Deze landen sloten direct na de Tweede Wereldoorlog een samenwerkingsverdrag op het gebied van veiligheids- en inlichtingen diensten. De nooit openbaar gemaakte overeenkomst werd in 1948 geformaliseerd en staat bekend als de UKUSA Security Agreement. Het aftappen van nagenoeg alle elektronische communicatie ter wereld gebeurt door een netwerk van satellieten, grondstations en krachtige computers. Het netwerk, met de codenaam Echelon, is op initiatief van de Amerikaanse National Security Agency tot stand gekomen. De NSA is de belangrijkste financier en de beheerder van het systeem. De NSA draagt zorg voor het grootste deel van de onder scheppingsactiviteiten, heeft de bondgenoten voorzien van de modernste software en heeft als enige volledige toegang tot het systeem. De vijf bij het netwerk betrokken diensten zijn: allereerst natuurlijk de National Security Agency in de VS, verder het Government Communications Security Bureau (GCSB) in Nieuw-Zeeland, de Government Communications Head quarters (GCHQ) in Groot-Brittannië, het Communications Security Establishment (CSE) in Canada en het Defence Signals Directorate (DSD) in Australië. Op de Internet pagina van de NSA is de doelstelling van de organisatie openlijk geformuleerd: Inlichtingenwerk geeft ons een voorsprong op onze tegen standers en concurrenten, de beveiliging van informatiesystemen voorkomt dat anderen een vergelijkbare voorsprong op ons krijgen. De twee zijn samen te vatten in één enkel doel: informatie superioriteit voor Amerika en haar bondgenoten! Met het Echelon-netwerk lijkt dit werkelijkheid te zijn geworden. Door het gebruik van de begrippen "tegen standers" (adversaries) en "concurrenten" (competitors) wordt duidelijk dat het de NSA niet alleen gaat om militaire informatievoorsprong, maar dat de "informatie superioriteit" ook economische zaken betreft. Nicky Hager interviewde voor zijn boek Secret Power vijftig medewerkers van de Nieuw-Zeelandse inlichtingendienst en dit leidde tot de onthulling van het bestaan van het afluisternetwerk en tot een gedetailleerde beschrijving van het functioneren ervan. Begin 1985 - premier David Lange is net enkele maanden aan de macht - wordt het anti-nucleaire standpunt van Nieuw Zeeland een belangrijk issue. De Labourregering van Lange weigert het Amerikaanse met kern koppen bewapende oorlogsschip Buchanan toegang tot de Nieuw-Zeelandse wateren. Als vergelding verbreken de Amerikanen de militaire banden met Nieuw-Zeeland, bovendien wordt de informatiestroom naar de Nieuw-Zeelandse inlichtingendiensten stopgezet. In de media klinkt een duidelijk signaal door: de ongehoorzaamheid aan de VS wordt zwaar bestraft. Het publiek weet niet anders dan dat alle inlichtingen en banden tussen Nieuw-Zeeland en de VS geminimaliseerd zijn. Uit het boek van Hager blijkt dat niets minder waar is. De inlichtingenstroom van de Amerika naar Nieuw-Zeeland ging onverminderd door. Sterker: Nieuw-Zeeland speelde een te belangrijke rol in de UKUSA-alliantie om de contacten te bevriezen en per saldo ging de meeste informatie van Nieuw-Zeeland naar de VS en niet omgekeerd. Opmerkelijk genoeg was zelfs premier Lange niet op de hoogte van hetgeen zich afspeelde, getuige het voorwoord van Secret Power waarin hij schrijft: "Pas toen ik dit boek las, besefte ik dat we deel uitmaken van een internationaal geïntegreerd elektronisch netwerk... [...] Een verbazingwekkend aantal mensen heeft hem dingen verteld die mij, toen ik als premier verantwoordelijk was voor de inlichtingen diensten, nooit zijn verteld." In tegenstelling tot de meeste elektronische spionagesystemen die in de Koude Oorlog zijn ontworpen, is het Echelon-netwerk niet primair op militaire doelen gericht; ook burgers, politici, vakbonden, Niet Gouvernementele Organisaties en bedrijven waar ook ter wereld worden massaal afgeluisterd en bespioneerd. Het systeem is zo opgezet dat niet enkele specifieke telefoonlijnen of e-mailadressen worden af getapt, maar zonder enig onderscheid wordt alle elektronische communicatie wordt onderschept, of het nu e-mail, telex, fax of telefoon betreft. Elk UKUSA-land stelt een "woordenboek" samen met sleutel woorden: namen, plaatsen, data, telefoonnummers, e-mail adressen, etc. De computers van het Echelon-netwerk onderzoeken automatisch en in 'real time' of er woorden uit de "woorden boeken" voorkomen in de miljoenen onderschepte berichten. De gefilterde berichten worden zo nodig vertaald of ontsleuteld en dan pas gepresenteerd aan analisten. Dit alles zonder dat het UKUSA-land dat de berichten oorspronkelijk onderschepte, weet wat er precies naar wie is doorgestuurd. Satellietcommunicatie kon al vrij snel na het lanceren van de eerste civiele communicatie satellieten worden onderschept en door computers geanalyseerd. Het bestaan van computers die dataverkeer automatisch op sleutel woorden kunnen doorzoeken is sinds de jaren zeventig bekend. Het Echelon-systeem is ontworpen om dergelijke computers met elkaar te verbinden en de verschillende stations tot een geïntegreerd geheel te vormen. In het systeem wordt de afgetapte informatie van drie componenten aan elkaar gekoppeld: de satellieten van IntelSat, regionale en spionagesatellieten en continentale communicatiesystemen. De eerste component van het Echelon-netwerk vormen de stations die specifiek zijn gericht op de internationale communicatiesatellieten ( Intelsats ) die gebruikt worden door de telefoon maatschappijen van bijna alle landen ter wereld. Een ring van twintig Intelsats is stationair boven de evenaar gepositioneerd en er zijn vijf UKUSA-stations die simultaan al het berichten verkeer van die satellieten onderscheppen ( per Intelsat gaat het om een capaciteit van twaalf- tot negentigduizend telefoon gesprekken, e-mails of faxen tegelijkertijd). De tweede component is een netwerk van stations dat gericht is op satellietcommunicatie die niet via de Intelsats plaatsvindt. Het gaat om Russische, Chinese en andere regionale satellieten. Daarnaast zijn Amerikaanse spionagesatellieten met het Echelon-netwerk verbonden. Die zijn speciaal ontworpen voor het onderscheppen van communicatie met een kleine actieradius zoals militaire radio's en walkie-talkies, omdat dat niet mogelijk is met verre grondstations. De derde component is gericht op het aftappen van de binnenlandse en continentale telecommunicatie. Naast satelliet en radio is de andere belangrijke methode om grote hoeveelheden publieke, zakelijke en overheidscommunicatie te verzenden een combinatie van kabels die op de bodem van de oceanen liggen en microgolf- en glasvezel netwerken die de landen bestrijken. De kabels zijn op de plaats waar ze uit het water komen zeer kwetsbaar voor onderschepping, medewerking van de eigenaar van de kabel maakt het allemaal nog veel gemakkelijker. En anders kunnen deze kabels altijd nog onder water worden afgetapt. In 1971 slaagden de Amerikanen er voor het eerst in om een tap te plaatsen op een Russische kabel die diep onder de water oppervlakte lag. Daarna werd deze techniek op diverse plaatsen over de hele wereld toe gepast. Een tweede rapport dat voor de Europese Unie is gemaakt over het onderwerp, Development of Surveillance Technology and Risk of Abuse of Economic Information, zegt hierover: USS Parche (duikboot die de af luister apparatuur aan brengt, JJ) continues in operation to the present day, but the precise targets of its missions remain unknown. The Clinton administration evidently places high value on its achievements, Every year from 1994 to 1997, the submarine crew has been highly commended. Likely targets may include the Middle East, Mediterranean, eastern Asia, and South America. The United States is the only naval power known to have deployed deep-sea technology for this purpose. Ook het microgolfnetwerk zelf is relatief makkelijk af te tappen. Een dergelijk netwerk bestaat uit straalverbindingen die tussen verschillende punten ( in Nederland de PTT-torens ) in rechte lijnen door het land worden gezonden. Per straal verbinding kunnen vele gesprekken worden afgewikkeld. Al wat er nodig is om op grote schaal binnenlandse communicatie af te luisteren is een hoog gebouw dat in de route van het straal verbindingsnetwerk ligt. Ook kunnen deze netwerken per satelliet worden afgeluisterd. Door het gebruik van de "woorden boeken" en door de informatie afkomstig van de telefoon- en spionagesatellieten te combineren met die van continentale communicatiesystemen beschikt de NSA met het Echelon-netwerk over een onvoorstelbaar krachtige machine. Het probleem is om uit de enorme brij gegevens die de machine aftapt uiteindelijk zinvolle rapporten te destilleren, maar ook wat dit betreft moet de computerkracht niet worden onderschat. Het ligt voor de hand dat berichten kunnen worden geselecteerd op hoe vaak een woord of woordcombinatie voorkomt, en dat er een analyse in tijd kan worden uitgevoerd door te bepalen hoe vaak iemand naar een bepaald nummer heeft gebeld. Maar ook veel ingewikkelder technieken zijn in gebruik om uit de enorme hoeveelheid afgetapte informatie de relevante berichten te filteren. Bijvoorbeeld neurale netwerken, computersystemen die na een korte training zelfstandig kunnen 'leren' en zo in staat zijn om steeds gerichter en efficiënter berichten te selecteren of er bepaalde verbanden uit te extraheren. Daarnaast zijn er ook hogere trappen in het systeem. Als bijvoorbeeld alle gesprekken van de Europese delegatie bij de GATT-onderhandelingen worden afgeluisterd, dan gaat dat niet allemaal onderin de zeef in, dergelijke berichten worden sneller dan andere door een analist beluisterd. Diegenen die zich nog steeds afvragen of er ook Nederlandse gesprekken en berichten worden afgetapt doen er goed aan een kijkje te nemen op de website van de Britse partner in het Echelon-netwerk. Daar blijkt dat de GCHQ, die veel van de geselecteerde afgetapte informatie analyseert, diverse vacatures heeft voor linguïsten. Niet alleen voor specialisten in wellicht voor de hand liggende talen zoals Arabisch, Iraans, Turks, Urdu, Japans, Koreaans, Chinees en Russisch, maar ook Frans, Duits, Italiaans, Spaans, Portugees en ... Nederlands. Meer informatie vind je onder andere hier - - - - - - - - - einde bericht - - - - - - - - - - Alpha_Omega |
