Homepage Pierre Heijboer OPROEP Pierre Heijboer analyseert: de parlementaire enquête over de Bijlmerramp Kamerdebat 2 Bijlmer-enquête Actueel op 25 mei 1999 Onopgeloste mysteries rond Bijlmer-enquête Bij het begin van haar werkzaamheden heeft de Parlementaire Enquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer beloofd 'de volledige waarheid boven tafel te brengen'. In haar rapport en in haar antwoorden op de vragen van de Tweede Kamer wekt de Commissie herhaalde keren de indruk dat dit inderdaad gebeurd is. Pag. 403 van het rapport: 'De Commissie is van mening dat in haar rapport de waarheid rond de Bijlmerramp volledig is beschreven.' Het antwoord op vraag 177: 'De Commissie is van mening dat ze met haar rapport alle mysteries rond de ramp heeft opgelost.' Het antwoord op vraag 438: 'De Commissie heeft de feiten boven tafel gekregen op grond waarvan een theorie als waar of onwaar kan worden beoordeeld.' Dat zijn zeer stellige beweringen. We zouden eruit kunnen concluderen 'dat we nu alles weten'. In de complimenten die in de Tweede Kamer aan de Commissie zijn uitgedeeld is die gedachte meermalen geformuleerd: 'Dank, Commissie, dat u ons deze volledige duidelijkheid heeft verschaft.' De Commissie heeft zich deze complimenten laten aanleunen. Dat hier enige nuancering op zijn plaats is beseft de Commissie kennelijk ook, gezien haar antwoord op vraag 572, waarin de zij zelf die nuancering aanbrengt door te spreken over 'het beeld van de waarheid, voor zover de Commissie dat heeft kunnen reconstrueren'. Die slag om de arm is waarachtig op zijn plaats. Want lang niet alle mysteries zijn echt opgelost. Anders gezegd: er is heel wat onduidelijk gebleven. We zouden de commissie daarover de volgende vragen kunnen stellen: * Laten we het eens hebben over de cockpit voice-recorder. Wat daarmee gebeurd is was een mysterie. En dat is het nog steeds. Bent u het daarmee eens? * Er zijn - bewijsbaar - zaken verduisterd op de rampplek. Het 'mandje van Erhart' bij voorbeeld. Wie waren de dieven? De Commissie kan het ons niet vertellen. Dat is toch zo? * De lading. De Commissie kent de 'papieren lading'. Maar zegt erbij dat over de werkelijke lading nooit volledige zekerheid kan worden verkregen, omdat die is verbrand. We zullen dus nooit met zekerheid weten wat er in dat vliegtuig zat. Bent u het daarmee eens? * En laten we ons eens de vraag stellen of er al dan niet een zending plutonium aan boord was. U kunt er als Commissie slechts over zeggen dat u hiervoor geen aanwijzingen of bewijzen heeft gevonden. Maar u heeft ook geen enkel bewijs om te kunnen zeggen: er was géén plutonium aan boord. Bent u het daarmee eens? * Iets anders. Waarom maakte de gezagvoerder die onbegrijpelijke keus om op baan 27 te willen landen? De Commissie kan - net als de Raad voor de Luchtvaart - alleen maar gokken: wellicht omdat die baan het dichtste bij was. Een hypothese - geen echt antwoord. Bent u het daarmee eens? * Waarom moest El Al in de dagen na de ramp extra vluchten inlassen - en wat werd er vervoerd? De Commissie schrijft er wel iets over, maar geeft geen echt antwoord. Bent u het daarmee eens? * De mannen in de witte pakken. De Commissie doet wel alsof, maar is er toch niet helemaal uitgekomen. Er blijven groepen over - en in de Bijlmer zal men zeggen: om die groepen gaat het nou juist - die de Commissie niet kan thuisbrengen. Het enige dat de commissie kan bedenken is dat in een bepaald geval liefst acht getuigen, onder wie een politieman en een ambulancemedewerker, die allemaal heel pertinent zijn over wie en wat zij gezien hebben, zich vergist moeten hebben. Kunt u zich voorstellen dat de nieuwsgierige burger dat niet erg overtuigend vindt? * De aanwezigheid van leden van Israëlische veiligheidsdiensten op de rampplek, zeer kort na de crash. Ook over hen zijn er duidelijke getuigenverklaringen, met name van politiemensen. De commissie laat zich echter overtuigen door verklaringen van Israëlische instanties, die zeggen: 'Ze zijn er niet geweest.' Volgens velen is hier, zacht gezegd, sprake van enige naïviteit aan de kant van de Commissie. Kunt u zich dat voorstellen? * Nog zo'n raadsel was - en is - die mogelijk scheefhangende motor. De Commissie durft er geen oordeel over te vellen. Kan dit mysterie dus ook niet echt oplossen. Is dat juist? * Dan die vreemde bollen en cilinders die tussen de vracht zaten. Eerst was er sprake van mogelijke onderdelen van Citroëns en nu van mogelijk vloeibaar gas. Maar ook in de ladingpapieren heeft de Commissie niet kunnen achterhalen wat het nu echt was. Dat is toch zo? * Waarmee tien Bijlmerramp-raadsels zijn genoemd. De Commissie heeft er wel onderzoek naar gedaan, maar de raadsels zijn desondanks niet opgehelderd. Bent u het daarmee eens? Bent u dat met mij eens? * 'Nu is alles volledig duidelijk.' We hebben het meermalen gehoord in de Tweede Kamer, de afgelopen dagen. Maar het bovenstaande betrachtend moet vastgesteld worden dat dit in werkelijkheid niet het geval is. Jammer, maar een onweerlegbaar feit. Dat moet u toch ook vinden. Dit is geen inhoudelijk kritiek op de Commissie. Zij heeft gedaan wat zij in de gegeven omstandigheden, en binnen de gegeven tijdslimiet, kon doen. Maar het misverstand van die 'totale en volledige duidelijkheid over de Bijlmerramp' moet uit de wereld worden geholpen. Sprookjes zijn mooi - en het is begrijpelijk dat de Tweede Kamer dit sprookje graag wil geloven - maar waar zijn ze niet.