van 18 mei 1998

Leven gewijd aan 'zijn Volkskrant'

Hij was als doorgewinterde Volkskrantman trots op de bloei van 'zijn' krant: Jan Damen, oud-journalist en oud-directeur overleed dit weekeinde. Onder zijn leiding groeide pagina twee uit tot een journalistiek monument.

DIT WEEKEINDE overleed Jan Damen, oud-journalist en oud-directeur van de Volkskrant, na een kort ziekbed in zijn woonplaats Huizen. Damen werd 77 jaar. In zijn bijna dertigjarige carrier bij de krant klom hij op van chef van de financiële redactie tot adjunct-hoofdredacteur en van directeur van de Volkskrant tot lid van de hoofddirectie van Perscombinatie (uitgeefster van Het Parool, Trouw en de Volkskrant).

J.A.C. Damen (1921) begon zijn journalistiek loopbaan bij het dagblad De Tijd als financieel redacteur. Toenmalig hoofdredacteur Joop Lücker haalde hem in 1953 naar de Volkskrant om de financieel-economische redactie te leiden. Hij deed dat met verve. Na drie jaar kreeg hij de Cees Slewe-prijs, een interne Volkskrantprijs voor de beste journalistieke prestatie.

Het is ontegenzeggelijk de verdienste van Jan Damen dat het financiële nieuws in de jaren vijftig en zestig een vaste plaats kreeg in de Volkskrant. Niet achterin de krant, maar op pagina twee. Niet als rubriek voor aandeelhouders, maar als een solide pagina die het bedrijfsleven kritisch maar fair volgde. Onder het straffe regime Damen groeide pagina twee uit tot een journalistiek monument dat door vriend en vijand werd en wordt gewaardeerd. De kracht van de pagina ligt in de scherpe selectie van het nieuwsaanbod. Damen is ook de bedenker van de door lezers zeer gewaardeerde rubriek. Kortom; in vijf zinnen vertellen wat er in een bedrijf gaande is.

Damen, nooit op de voorgrond, koos gaandeweg meer voor het management dan voor het journalistieke handwerk. In 1966 werd hij de eerste adjunct-hoofdredacteur, belast met techniek, in de geschiedenis van de krant. Als veertiger behoorde hij samen met onder anderen hoofdredacteur Jan van der Pluim en parlementair verslaggever Henri Faas tot de 'tussengeneratie', die ruimte gaf aan de gedaanteverandering van de krant en. de weg vrijmaakte voor een jongere, meer vrijgevochten generatie.

Bijna tien jaar later, in 1975, volgde zijn benoeming tot directeur van de Volkskrant, de vijfde na de oorlog. In die functie kon hij inhoud geven aan zijn streven de positie van de Volkskrant in het nieuwe concern Perscombinatie (ontstaan na een fusie van drie eigensoortige kranten) te verstevigen. Het waren moeilijke jaren, omdat langzaam duidelijk werd dat de rollen zich omdraaiden: het succesvolle Parool van de jaren vijftig en zestig zag hoe de Volkskrant in de jaren zeventig en tachtig de snelst groeiende krant van het concern werd.

De laatste twee jaar van zijn actieve loopbaan, van 1981 tot 1983, was hij lid van de hoofddirectie van Perscombinatie. Niet zijn gelukkigste jaren vanwege grote malaise intern en een stevige economische crisis in aantocht.

Zowel in zijn journalistieke functies als op directieniveau ijverde Jan Damen voor meer professionaliteit en beter vakmanschap. Hij was als doorgewinterde Volkskrantman trots op de groei en bloei van 'zijn' Volkskrant. Toen de betaalde oplage van de krant in 1987 de grens van de driehonderdduizend passeerde, schreef hij, al ruimschoots met pensioen, aan toenmalig hoofdredacteur Lockefeer dat hij ervan overtuigd was dat nieuwe successen in het verschiet zouden liggen.

Pieter Broertjes

Naschrift van R.M. Brockhus (redacteur van de SDN)

Jan Damen was al jaren ook lid van de computerclub PTCC in Huizen. Met hem heb ik menige discussie gevoerd over sociale, economische en vooral monetaire onderwerpen. Vaak waren we het eens, maar net zo vaak ook niet. Vooral de monetaire aspecten van onze discussies waren strijdpunten die niet zo gauw tot een conclusie konden komen.

Mijn kritiek op de pers werd - gezien zijn achtergrond - niet zomaar geaccepteerd, maar hij ontkende evenmin dat de geldpolitiek een ondergeschoven kindje was in de journalistiek. Wel waren we het eens dat dit laatste aspect een vitaal onderdeel is in het functioneren van onze maatschappij, maar hij zag zo gauw niet hoe je daarmee een groot publiek kon confronteren in 'zijn' Volkskrant.

Hij was 'bij de tijd' genoeg om niet alleen lid te zijn van onze vereniging, maar ook om met zijn 77 jaren op het internet deel te nemen aan activiteiten en maatschappelijke discussie. Misschien kan de huidige redactie, mede gezien de introductie van de euro, onze discussie over de functie van het geld een prominentere plaats geven. Ik zal hem en zijn inzichten missen.

Robert M. Brockhus