Het evaluatie-debat Melkert-Fortuyn: Botsing tussen planeten

Pim Fortuyn . . . Hans Smolders <===> SDN . . . klokkenluiders . . . Politiek

Ad Melkert en Pim Fortuyn: Het was een botsing tussen twee planeten


7 maart 2202
Door Jean Dohmen en Milja de Zwart

Het was een botsing tussen twee planeten. Het debat tussen Ad Melkert en Pim Fortuyn, op 5 mei in Des Indes in Den Haag, maakte duidelijk dat de kloof tussen de twee opponenten, na weken van pijnlijke verwijten, onoverbrugbaar was geworden.

"Een therapeutisch gesprek", noemt Fortuyns woordvoerder Mat Herben de confrontatie tussen zijn leider en Ad Melkert na afloop. Een opgewonden Fortuyn vertelt dat hij opgelucht is - eindelijk heeft hij zijn grootste tegenstander de waarheid kunnen zeggen.

Melkert heeft Des Indes op dat moment al stilletjes verlaten. De PvdA-leider heeft een deel van het interview weggedoken in zijn stoel doorgebracht en maakt een aangeslagen indruk. Zijn gezicht is bleek.

Toch is Melkert niet alleen slachtoffer. De twee mannen sparen elkaar tijdens het bijna drie uur durende gesprek niet. Fortuyn is ad rem en probeert zijn tegenstander met veel verbaal geweld omver te blazen, Melkert wil hem het bloed onder de nagels uit halen.

De vlam slaat in de pan als het asielbeleid ter sprake komt. Na wat gekissebis over het terugsturen van vreemdelingen, zegt Melkert: "Wat de heer Fortuyn doet, is echt het laatste wat je moet doen: groepen tegen mekaar opzetten."

De aderen in Fortuyns nek zwellen op, zijn hoofd wordt rood. Een fractie van een seconde is het stil. Dan ontploft hij. Fortuyn komt half overeind uit zijn stoel en buigt zich voorover in de richting van Melkert. Zijn wijsvinger zwiept ondertussen alle kanten uit.

Schreeuwend: "Jullie hebben half Rotterdam tegen mij opgezet! Kom op, ik kan niet eens meer veilig over straat! En dat komt door de PvdA, door mijnheer Kok die u zo respecteert." Melkert kijkt hem geschrokken aan en lijkt weg te willen kruipen in zijn stoel.

Fortuyn gaat door: "Weet u dat ik drie internationale persconferenties heb moeten geven om het beeld dat jullie van mij hebben neergezet recht te zetten? Wat doet u na de eerste uitslag van de verkiezingen in Frankrijk? Suggereren dat hier Le Pen komt, het is een bloody shame, mijnheer Melkert!"

Er valt een ongemakkelijke stilte. Dan vraagt Melkert ijzig: "Bent u klaar?"

Fortuyn: "Absoluut."

Melkert: "Een schande. Echt zeer ongepast wat hij allemaal zegt en beweert."

Fortuyn: "Wat een arrogantie, geef eens argumenten. Geef eens aan waarin ik lijk op Le Pen. Zeg het eens, wees nu eens eerlijk."

Melkert: "U vist in dezelfde troebele vijver. Dat is wat u doet."

Fortuyn explodeert opnieuw wanneer de PvdA'er even later Fortuyns debatstijl aan de kaak stelt. Melkert: "Door de manier waarop Fortuyn hier zijn punten maakt, begin ik steeds scherper te zien waar het allemaal naar terugvoert: de hang, het verlangen naar de sterke man, die orde op zaken stelt." Fortuyn lacht voluit. "En dat op 5 mei, meneer Melkert! Dit pik ik niet. Dit pik ik niet. Dit pik ik echt niet. Ik pik dit niet. Ben ik een dictator?"

Eigenlijk zijn de twee mannen het tijdens het gesprek maar over één ding echt eens: dat ze het nooit eens zullen worden. Melkert: "Er zit echt een gapend gat tussen de samenleving die Fortuyn voor ogen heeft en de samenleving zoals wij die zien. En dat is..." Fortuyn vult aan: "Onoverbrugbaar."

Melkert: "Ik zie geen aanknopingspunten."

Fortuyn: "Alleen al de lichaamstaal, Ad. Ho, ho, ho."

Het historische debat bleef na Fortuyns dood, 24 uur later, vanwege de grimmige sfeer die daardoor ontstond op de plank liggen. Het verschijnt nu alsnog in het boek `Fortuyn' van het Algemeen Dagblad, dat deze week in de handel komt. Het boek kost € 11,50