Permanente extase in Elsevier


Politiek . . . . . SDN Homepage . . . . Schandpaal



    6 Juni 1998

    Door: Henri Beunders


Met Het stijgen van het Viagra-aandeel staat de link tussen seks, macht
en geld nu op het beursscorebord. Bij turbokapitalisme hoort turboseks.

    Voor dat blauwe ovale pilletje worden artsen en apotheken bestormd. Men vliegt er de halve wereld voor over, Het lijkt wel of overal de noodtoestand heerste in de slaapkamer. De lancering van het nieuwe wonderwapen, de Viagra-potentiepil, luidde de bel voor een nieuwe ronde in de seksuele revolutie, te vergelijken met de komst van de pil voor de vrouw veertig jaar geleden,

    Men kan ei, lang en breed over filosoferen, Krijgt do man zijn oude machtspositie terug? Krijgen feminisme en new age-geaai de genadeklap? Zullen oude. rijke mannen nog aantrekkelijker worden? UI bel paradijs aanbreken voor de potloodverkopers en verkrachters? Zal het nog lawaaiiger worden tip de camping? Zullen de bejaardentehuizen extra moeten worden gestut? De eerste juichkreten van de gebruikers lijken op do reclameslogan van beleggingsfondsen: Rendement-Plus!

    De koers van Viagra op de beurs stijgt net zo snel als het pilletje belooft. Hiermee is de link tussen seks en geld, altijd al aanwezig, eindelijk zichtbaar geworden op het scorebord van de beurs, Niet langer de gezonde mens is het doel, maar de optimale mens. Deze instant-zelfontplooiing van de man, en daarmee instant-behoeftebevrediging valt de vrouw, is het logische einddoel van een lange periode van emancipatie die bijna iedereen heeft gewild, Hel is alleen nog wachten op de pil voor geluk en eeuwig leven.

    Wat de gevolgen ook mogen zijn, duidelijker dan ooit is dat de Kondiatieff-curve van de moraal sterk overeenkomt met die van de economie. Meer geld, meer vrije tijd, meer seks. Meer armoede, harder werken, minder vrijheid, minder seks - want meer slaap. Die twee rijtjes horen historisch bij elkaar. Tijden van plotselinge welvaart, zoals in de jaren twintig en zestig, leidden prompt tot grote seksuele activiteit. De depressie van de jaren dertig en de wederopbouw na l945 waren tijden van 'tucht en assese'. Zo gezien was het ook geen toeval dat enkele jaren na het uitbreken van de oliecrisis in 1973 premier Van Agt het volk zijn Ethisch Reveil wilde opleggen. De stormloop op pornofilms als Diep Throat, hét bioscoopsucces midden jaren zeventig, moest een eenmalige uitspatting blijven.

    Het reveil heeft niet plaatsgehad, Integendeel, De gouden tijden voor de porno-industrie braken toen pas aan. Nadat begin jaren tachtig de piratenzenders die 's nachts inbraken op de kabel om harde porno uil te zonden, de nek was omgedraaid, begon de bloeitijd van de videotheek. Bijna de helft van het aanbod bestaat inmiddels uit pornofilms. Sinds het begin van de jaren negentig, zeg maar sinds de ontketening van het turbokapitalisme, is de verkoop en verhuur van porno even explosief gestegen als de aandelenkoersen. Vorig jaar werden in Amerika zeshonderd miljoen seksfilms gekocht of gehuurd. Onderzoek in West-Europa wijst uit dat bijna de helft van de jongeren onder de dertig gemiddeld eens per week porno bekijkt, heren zowel als dames. Na een periode van groeiende terughoudendheid spat de seks nu ook thuis van de buis. al dan niet verpakt als documentaire of kunst.

    Publiekelijk blijft porno taboe, in besloten kring. is het sociaal geaccepteerd. Op sommige studentenfeestjes wordt in de zijkamer porno gedraaid en bespreekt men vrolijk de prijs-kwaliteitverhouding van het laatste type vibrator. Bijna de helft van de keren dat wordt ingelogd op internet is het reisdoel een van de talloze sekssites. Geen wonder dat Bill Clinton's populariteit niet geleden heeft onder zijn seksaffaires. Dal macht, geld en seks dicht hij elkaar liggen, weten we sinds de oudheid, Dat ze ook psychologisch nauw met elkaar, zijn verbonden, weten we sinds Freud. En dat de moraal het chassis is, met seks als imperiaal, op de carrosserie van do economie weten we sinds Marx.

    Om de moraal geheel uit de economie te verklaren, is evenwel wat te simpel. Andere ontwikkelingen spelen niet minder een rol. Zoals de techniek, en niet te vergeten de stand der geneeskunst. Zo wordt het ontstaan van het calvinisme in verband gebracht met de uitbuiting en armoede van de arbeiders in de lakenindustrie, in Noordwest-Europa in de vijftiende, en zestiende eeuw.

    Een, logischer verklaring is de syfilis-epidemie die de ontdekkingsreizigers uit Zuid-Amerika mee terugnamen, samen met al dat goud en zilver. Zelftucht was nodig voor overleving. In de jaren tachtig veroorzaakte niet het Ethisch Reveil maar de aids-epidemie een opleving van de memento mori-gedachte en een explosie van porno en soloseks. Nu had Marx wel gelijk, althans met zijn theorie van de vervreemding: pornografie is de theorie, eenzaamheid de praktijk.

    Nu, tegen het einde van het millennium, is de angst voor aids geweken voor de droom van de permanente extase. op de beurs en in bed. Shopping & Fucking is de titel van het nieuwste toneelstuk. In de winkel liggen straks, naast de strips Viagra de doosjes Ezon - easy on - het nieuwste merk condoom. Tegen begeerte is geen kruid gewassen. Maar kan een beurskrach uitblijven? Komt na deze hoogconjunctuur en al dat 'pieken' niet de postcoïtale depressie? Het lijkt raadzaam een voorraadje van dat medicinale kassucces van vorig jaar, de antidepressiepil Prozac, in huis te houden.


    Economische onderwerpen
    Overzicht rubrieken SDN bulletinboard