Door: Joris van Casteren en René Zwaap

Aan de vooravond van de Amsterdamse Eurotop trok koningin Beatrix naar de Verenigde Staten voor haar eigen wereldtop. Zoals gewoonlijk schoof de vorstin aan tafel voor de jaarlijkse Bilderbergconferentie, die plaatsvond van 12 tot 15 juni in het renaissance Pine Isle Hotel op Lake Lainier Island, in de buurt van Atlanta, Georgia. Beatrix was al als kroonprinses aanwezig bij de eerste groten-der-aarde-conferentie, die in 1954 werd voorgezeten door prins Bernhard. Andere Nederlandse participanten in Lake Lanier waren Rabotopman annex CDA godfather Herman Wijffels, Robeco-directeur Pieter Korteweg, PvdA-econoom Victor Halberstadt, Shell-topman Martin van den Bergh en oud-KLM-topman Ernst van der Beugel. Grootindustriëlen als Agnelli en Rockefeller waren ook weer van de partij.

Verleden jaar, toen naast Beatrix ook Frits Bolkestein en Ad Melkert tot de genodigden behoorden, werden de Bilderbergers in het Canadese Toronto van alle kanten besprongen door infiltranten en actievoerders tegen de wereldregering. Met name de Zweedse pers trok fel van leer, vanwege een recent schandaal met de Zweedse kroon en de financiële wizzard George Soros, ook een trouwe Bilderberger. Er bleken diverse reporters tot aan de conferentiezaal te zijn doorgedrongen, waar op dat moment de mondiale waterhuishouding en de crisis op de Balkan werden besproken. Dus was er deze keer gekozen voor een zo geïsoleerd mogelijke locatie. Daarom is er dit keer, in tegenstelling tot verleden jaar, bitter weinig bekend over de agenda. Op het Internet circuleerden tientallen boodschappen van complottheoretici waarin werd opgeroepen tot actie. 'Laat de wereldregering merken dat ze in de gaten worden gehouden', zo luidde een der op roepen. Maar dat lukte niet erg. Het Renaissance Pine Isle Hotel bleek zo hermetisch afgeschermd dat er geen doorkomen aan was. 'De informatie die er over deze Bilderberg is, komt van mensen binnen het apparaat', zo vertelt de Canadese anti-Bilderberg-activist John Whitley. Deze welingelichte bronnen verzekerden Whitley dat in ieder geval het Verdrag van Amsterdam op de agenda stond.

Het informele karakter van de conferentie doet veronderstellen dat het hier om niet meer dan een 'handen-schudden-en-lang-niet-gezienfeest' gaat. Maar liet kamerlid Theo Hendriks (voorheen van de ouderenpartij AOV, nu voorzitter van zijn eenpersoonsfractie) vertrouwde het niet. Daarom wilde hij de regering dwingen de Kamer zo spoedig mogelijk een verslag van de Bilderbergconferentie te doen toekomen. Dinsdag 10 juni liep de parlementariër naar de interruptiemicrofoon voor een historische daad: voor het eerst werd Bilderberg ter sprake gebracht in het parlement. Hendriks was nog niet uitgesproken of VVD'er Weisglas had de parlementaire slagboom al met een klap neergeklapt:

'De VVD-fractie heeft er geen behoefte aan een verslag te ontvangen van deze zeer informele bijeenkomst.' In de Kamer was het na de woorden van Weisglas even stil, maar toen, op geheimzinnig commando, schaarden de andere fracties zich als schapen achter de VVD. PvdA, D66, GPV en CDA lieten eensgezind weten het verzoek van Hendriks niet te steunen. D66-vertegenwoordiger Gerrit Ybema liet zelfs weten dat er absoluut geen relatie zou kunnen bestaan tussen Bilderberg en het beleid van het kabinet.

Dat is merkwaardig, want in het verleden zijn er toch aanwijzingen geweest die het tegendeel doen geloven. Vanaf Bilderberg werd begin jaren zeventig besloten tot de autoloze zondag, terwijl in Rotterdam schepen vol olie aan de kade lagen. Maar ook de woorden van Clinton voorafgaand aan de Bilderbergconferentie van 1992 - en de daden van Kok nadien - bewijzen dat Bilderberg op zijn minst een supranationale Rotary betreft. Clinton pleitte voor nauwere handen met Vietnam en Kok reisde niet veel later af met een handelsdelegatie. Naar buiten gesijpeld is ook de ruzie die op de Bilderbergconferentie is ontstaan over wel of niet ingrijpen in het door oorlog verscheurde Joegoslavië. Trouwens, als het maar een onschuldig feestje betreft, waarom had prins Bernhard, indertijd de grote gangmaker van Bilderberg, dan de steun van de CIA nodig bij de oprichting ervan?

Dat spookte allemaal door het hoofd van Hendriks toen hij het in de Tweede Kamer waagde nogmaals te reageren: 'Leden van onze regering nemen deel aan deze uiterst belangrijke economische conferentie. Het is aan de Kamer invloed uit te oefenen, ja, zelfs het beleid van de regering nader ter discussie te stellen. Ik herinner aan de conferentie van Amsterdam. Wij vragen ook vooraf inzage in het ontwerpverdrag. Dat is onlosmakelijk verbonden niet de Bilderberggroep.' Maar kamervoorzitter Bukman wuifde al: 'Uw verzoek is reeds afgewezen door een grote meerder van de kamer.'

De Bilderbergconferentie is vernoemd naar het Bilderberg hotel in Oosterbeek, waar in 1954 de eerste bijeenkomst plaatsvond. De informele samenkomst werd indertijd bedacht omdat de relatie tussen de Verenigde Staten en West-Europa niet optimaal werd geacht. De conferentie is alleen toegankelijk voor geïnviteerden, die worden geworven in kringen van de politiek, het zakenleven, liet leger en de monarchie. Hoewel prins Bernhard de drijvende kracht achter het gebeuren was (de prins fungeerde tot aan het Lockheed-schandaal in 1976 als voorzitter van de club) kwam het idee van Joseph II. Retinger, een spin in het web van het internationale spionagewezen.

In 1954 ging de eerste vergadering van start in Eerdebeek. Bernhards officiële hagiograaf Alden Hatch spreekt van 'een internationale conferentie die sterk afweek van het gebruikelijke type'. Hatch: 'Er was aan deze bijeenkomst geen enkele publiciteit gegeven. Het hotel was omringd door bewakers en geen enkele journalist kon binnen een kilometer afstand van het hotel komen. De deelnemers hadden allen beloofd niets te zeggen over wat er tijdens de discussie zou worden besproken.' Dat is altijd zo gebleven, zelfs toen er journalisten werden uitgenodigd. Zo namen de gewezen NRC Handelsblad-hoofdredacteuren André Spoor en Ben Knapen ook wel eens zitting aan de Bilderbergtafel, maar ook deze koene journalisten zwegen dan vervolgens als het graf.

terug naar de Bilderberg Conferentie