16 februari 2002 GROOTSTE MASSAVERGIFTIGING UIT DE GESCHIEDENIS In Bangladesh blijken de met westerse hulp geslagen waterputten ernstig verontreinigd met arseen Alexander Duyndam In Bangladesh voltrekt zich op dit moment "de grootste massavergiftiging ging van een bevolking uit de hele geschiedenis", aldus de Wereldgezondheidsorganisatie. Tientallen miljoenen mensen drinken al jaren water uit putten die zwaar verontreinigd zijn met arseen. De tragiek is dat een groot deel van de drinkwatervoorziening is opgezet met westerse hulp, REDUCTIE. Vijfentwintig jaar geleden hebben westerse hulporganisaties, waaronder Unicef, een groot aantal waterputten geboord in Bangladesh. De reden hiervoor was dat het oppervlaktewater resten van menselijke uitwerpselen bevatte, met risico op cholera, dysenterie etc. Het overgrote deel van de vier miljoen waterputten in Bangladesh betrekt water uit waterhoudende lagen die zich op minder dan honderd meter diepte bevinden. Door de ligging van Bangladesh in de stroomgebieden van een aantal grote rivieren heeft in de loop der tijd arseen zich opgehoopt in deze water houdende lagen. Arseen komt in gesteenten veelal voor als arsenaat, het vijfwaardige positieve ion, dat zeer hecht gebonden is. Door het natuurlijke proces oxyhydroxide reductie';wordt het arsenaat omgezet in het driewaardige arseniet dat veel beweeglijker is. Hierdoor komt arseen dat zelf niet oplost toch in het drinkwater terecht. VERGIFTIGING Vorig jaar heeft de overheid de maximale toegestane waarde voor arseen in drinkwater verlaagd tot 10 ppb, ofwel 10 microgram per liter. De autoriteiten in Bangladesh zelf werken zelf met een waarde van 50 ppb. Twintig procent van de waterputten bleek na testen water te leveren dat deze norm overschrijdt, in sommige gevallen met een factor vijftig. Kenmerken van langdurige blootstelling aan arseen zijn; donkere pigmentvlekken op de huid, die vaak op de hardpalmen en voetzolen verhardt, kankertumoren in de interne organen als lever, nieren en longen; verder kunnen ledematen op den duur afsterven. De schatting over het aantal mensen dat is blootgesteld aan te hoge arseengehaltes in het water lopen uiteen van 19 tot 35 miljoen. OPLOSSING Een oplossing voor dit probleem is niet eenvoudig te vinden. Dieper gelegen waterhoudende lagen, onder de 160 meter lijken vooralsnog aanzienlijk minder arseen te bevatten dan de lagen waaruit nu water onttrokken wordt. Maar. er. is een discussie gaande of het oppompen van het water de afgifte van arseen stimuleert. Programma's zijn opgestart om het drinkwater te ontdoen van arseen maar een, veilige verwerking van. arseen is geen triviaal probleem. Voorlopig is slechts nog een fractie van de waterputten gekeurd, een dringende vraag voor de bevolking is uiteraard of de lokale waterput ook verontreinigd is. Momenteel is het grootste probleem van financiële aard. Het aanleggen van de oorspronkelijke watervoorzieningen heeft rond de vijfhonderd miljoen euro gekost. Diepere, putten slaan zal zeker, het dubbele kosten is de schatting. De Wereldgezondheidsorganisatie, Verenigde Naties, Wereldbank en een aantal niet-gouvernementele organisaties werken samen met de Bengalese overheid om het arseenprobleem aan te pakken en het land van veilig drinkwater te voorzien. Commentaar ir. Nevels van Edelchemie Vooral Nederland, en onze milieustichtingen en minister Pronk hebben ervoor gezorgd dat ondiepe waterputten werden gemaakt met Nederlandse ontwikkelingsgelden! Zonder enige controle op de kwaliteit van het opgepompte water. 'n Dramatische zaak, 'n aanklacht tegen onkundig onverantwoord optreden van Nederlandse milieu-ideologen. Nederland moet zich verantwoordelijk voelen voor deze ramp ten gevolge van goede bedoelingen en ondeskundig handelen. Dit moet aan de grote klok gehangen. Panheel, 19-2-2002 Ir. L.M.M. Nevels Edelchemie: NUL-optie als finale oplossing voor milieuvervuiling