Het 1319 pagina's dikke en als vertrouwelijk geclassificeerde 'Nachtegaaldossier' van de rijksrecherche legt een bom onder het functioneren van de Haaksbergse politie. In de rapportage worden de Twentse dienders neergezet als plattelandsveldwachters met een cultuur waar 'domheid, leugens en bedrog' bepaald geen uitzondering zijn.

        'Het zijn voornamelijk oudere politieambtenaren, die al 20 jaar in Haaksbergen zaten en vastgeroest waren in oude ideeën. Teamchefs keken nergens naar. Zaken die niet goed waren, worden dan als normaal beschouwd', aldus het rijksrecherche in het vernietigende rapport. 'In Haaksbergen werd veel gepraat om problemen opgelost te krijgen in plaats van dat er direct repressief werd opgetreden. Het wordt als een valkuil ervaren dat er te veel mensen te lang in Haaksbergen werken, waardoor er een te grote verwevenheid ontstaat met de plaatselijke bevolking. Daardoor komt de objectiviteit onder druk te staan. Dat vertaalde zich in niet optreden als dat wel nodig was en ook in het ontstaan van een eigen wetboek van strafvordering. Men kreeg informatie waar men langs strafvorderlijke weg niets mee kon en zocht dan naar wegen om toch het beoogde doel te bereiken.'
       
Cruciaal
       De rijksrecherche nam het functioneren van de Haaksbergse politie onder de loep vanwege de beschuldiging van vermeende meineed van twee hoofdagenten naar aanleiding van de affaire rond Johan Veldhuis. Deze Haaksbergenaar ligt al jaren overhoop met de lokale politie, omdat hij zich gedupeerd voelt door hoofdagent Jos Olde D., die een cruciale rol speelde bij de aankoop van een woonboerderij aan de Lankmorsweg. Veldhuis verklaarde dat de eigenaar hem het recht van eerste koop had gegeven, terwijl Olde D. het opnam voor een bevriende onroerendgoedhandelaar die het pand ook wilde hebben. Gesteund door zijn collega Harm K. verklaarde Olde D. diverse keren tegenover de rechter dat Veldhuis de aankooppapieren had vervalst.

        De zaak, waarover deze krant uitgebreid berichtte, wekte zelfs de aandacht van minister Donner (Justitie) waarna het college van procureurs- generaal opdracht gaf een onderzoek naar de twee politiemensen in te stellen. Het Nachtegaal-dossier maakt korte metten met Jos Olde D., die 'op een aantal punten een meinedige verklaring heeft afgelegd'. Over het motief van de hoofdagent laat de rijksrecherche weten: 'Bij ons was het vermoeden gerezen dat hij mogelijk een financieel belang had.'
 

---

Johan Veldhuis is in zijn nopjes: 'Ik heb altijd al gedacht dat Olde D. vorstelijk is beloond voor zijn valse verklaringen. Dat wordt nu mijns inziens bevestigd. Ik kan niet wachten tot de rechtszaak begint.'

       Het Nachtegaaldossier leest als een episode uit 'Commissaris Achterberg en de corrupte veldwachters'. Uit transcripties van de verhoren blijkt hoe rijksrechercheurs het net rond Olde D. doen sluiten.

       Zo moet Jos Olde D., geconfronteerd met de taps, met het schaamrood op zijn kaken bekennen gesprekken te hebben gevoerd met hoofdrolspelers in het dorpsdrama, terwijl hij dat eerder nog tijdens de rechercheverhoren had ontkend. Saillant is dat nu ook tal van leidinggevenden bij de Twentse politie in het nauw lijken te komen. Zo blijkt uit een op 1 juni van dit jaar opgemaakt proces-verbaal dat hoofdagent Harm K. verklaart bezwaar te maken tegen zijn arrestatie omdat 'ik ben aangehouden in strijd met gemaakte afspraken'.

       Johan Veldhuis: 'Ik heb altijd al gezegd dat die twee door hun meerderen werden geruggensteund. Dat wordt nu dus bevestigd. Want wie hebben K. de garantie gegeven dat hij niet zou worden ingerekend? Dat kunnen alleen maar zijn chefs hebben gedaan! Deze zaak moest in de doofpot.'

       Justitie was niet echt gelukkig met de 'inmenging' van de rijksrecherche. Voordat het onderzoek begon, blijken de rijksrechercheurs met zaaksofficier mr. J.C. Gras uitgebreid te hebben gefilosofeerd over de zin van het onderzoek vanwege het 'afbreukrisico' voor de politie, zo staat onverbloemd te lezen. Volgens de raadsman van Veldhuis, de Enschedese strafpleiter mr. Robert F. Speijdel, benadrukt het Nachtegaaldossier nog eens het belang dat klachten tegen de politie door een onafhankelijke partij worden behandeld. 'Vooral wanneer de integriteit van de politie in het geding is', aldus mr. Speijdel.  

---