Enquêtedag 8 maart 1999

R. Wijbrandi
Traffic Officer Operations

Geboren: 07-11-1956

Begeleid door zijn raadsman de heer van Baarn.

Ik werkte vanaf oktober 1992 bij El Al, daarvoor bij een reisbureau. Vanaf 1976 werkte ik bij de ANWB tot 1984 als specialist voor Scandinavië. Ik had belangstelling voor toerisme en luchtvaart en in '84 ben ik geëmigreerd naar Israël. In 1994 ben ik naar Nederland teruggekomen. Ik werk nu weer in Israël voor het binnenkomend toerisme. De markt stortte in elkaar door de Golfoorlog. Door het economisch aspect ben ik naar Nederland gekomen. Ik werd operationeel officier voor de aankomst van vliegtuigen vanuit Israël, en er werd gewerkt via documenten om vracht te laden en te lossen.

Ik zorgde bij de belading dat de pallets op de goede positie kwamen. De heer Goudsbloem deed daarvoor de planning. Maar ik zorgde er voor dat ze geplaatst werden. De heer Plettenberg had de technische eindverantwoordelijkheid voor de plaatsing. Ik ben die avond bij de aankomst in het vliegtuig geweest en heb de transitpallets gecontroleerd. Je moet weten of ze op de juiste plaats staan. De load-message geeft dat aan. Ik ben in 1998 weer terug geëmigreerd naar Israël, want mijn vrouw miste de familie. Op dit moment heb ik dezelfde functie in Israël op het vliegveld Ben Goerion.

Ik was bij de AXG-afhandeling geweest. Op die avond is mij niets bijzonders opgevallen. We gingen naar buiten om de belading voor te bereiden en je praat met de bemanning. De bestemmingsverhouding van de lading op het main-deck was 35 procent transit naar Tel Aviv en 65 procent van het main-deck had de bestemming Amsterdam. Je kon in bepaalde gevalle zien was je uitlaadde. Maar wat het is geweest weet ik echt niet meer. Twee jaar geleden in 1996 is er een proces-verbaal opgemaakt. Men wilde kennelijk voor de tweede keer aan mensen die bij de operatie waren betrokken nog vragen stellen.

De loadsheets zijn voor mij geen aanleiding om de gewichten te controleren. Plettenberg houdt overzicht over de belading, maar voor mij was dat niet van belang. Voor zover ik weet waren er geen gevaarlijke stoffen. Ook voor het uitladen wist ik dat er gevaarlijke stoffen aan boord waren. Maar wat er in en uit gegaan is kan ik mij wat betreft gevaarlijke stoffen niets herinneren. De plaatsing van de vracht in het vliegtuig moet natuurlijk volgens de loadsheets geschieden. De palletnummers moeten op een bepaalde plaats staan.

Het beladingsschema wordt nauwkeurig nagelopen en het wordt betekend. Getekend is het door Paul Huneker, hij was voorman van Airo-ground en ik moest de supervisie voor het beladen houden. Paul Huneker die bij Airo-ground werkte moest dus ook tekenen. De vracht werd door de medewerkers van Airo-ground in het vliegtuig gebracht. De loadsheets worden getekend door een van ons. Door mij of door de heer Plettenberg, naast iemand van Airo-ground. Ook de handtekening van Goudsbloem staat er op.

Een kopie van deze beladingssheet is getekend door iemand anders, ik snap dat niet. Ze zouden hetzelfde moeten zijn. Ze zijn identiek op een punt na. Pallet 21P, waarbij een 41 staat. Bij het ene ziet u 15-15 staan en bij het door Plettenberg getekende exemplaar zit u een ander nummer. Het vreemde is dat alles identiek is behalve dat ene nummer. Het kan zijn dat er meer versies van een belading worden gemaakt. De eindverantwoordelijkheid wordt toch door de heer Plettenberg en Goudsbloem gedragen. Ook het tekenen van de heer Huneker hoort daarbij. Het verschil kan ik niet verklaren.

Ik kan mij nog goed herinneren dat er tussen kwart voor acht en acht uur een agent is geweest. Ik weet niet precies wanneer de vrachtpapieren er waren. Ik denk dat de heer Goudsblom de vrachtpapieren heeft gebracht. Zijn kantoor zit er namelijk naast en ik denk dat de heer Nix de papieren gehaald zal hebben. Hij was er rond kwart voor acht, maar later werd de zaak chaotisch en ben ik het gevoel voor tijd kwijt geraakt. Hij heeft met de heer Plettenberg gesproken. Ik ben toen gaan kopieën. Cargomanifest en andere papieren en ik heb een uur staan kopieëren en het waren meer dan honderd vel papier. Ik weet alleen hoe lang ik bezig ben geweest.

De heer Nix is een aantal uren op kantoor geweest. Wat er naderhand met de papieren is gebeurd weet ik niet, de telefoon stond rood en het was chaotisch. De airway-bill waren gekleurd en heeft een aantal doorslagen. Ik heb evenwel weinig met de papieren te maken. Welke papieren het waren weet ik eigenlijk niet, er zaten een aantal kleuren bij de papieren. Roze, geel, blauw en wit. Ik weet niet welke papieren waar naar toe gaan. Na het kopiëren heb ik me bezig gehouden met telefoneren. De heren Danor, Weinstein en anderen waren inmiddels binnengekomen. Wat er met de kopieën is gebeurd weet ik niet. Ik heb ze nooit teruggezien. De 'weight of balance', de telex en de notocs, ze zaten bij de papieren. Ik weet niets van een aangifte van Plettenberg over een incompleet dossier. Enig contact heb met hem niet meer gehad.

De betreffende ordner hem ik vermoedelijk wel gezien. De ordners werden bewaard in een soort keukentje bij het koffiezetapparaat. Daar stond een ordner en ik denk dat ik hem gezien hem, maar ik weet het niet zeker. In het voorgesprek heb ik wel gesproken over een ordner en personen die op kantoor aanwezig mogen zijn konden daarbij. De verhouding met Plettenberg was niet goed. Hij had de nijging om fouten te melden bij de baas met naam en toenaam en hij was daardoor niet erg populair. We werkten met ongeveer 15 man waarvan de meeste mensen gewoon Nederlanders waren, slechts een paar Israëli's waren erbij.

Ik was niet verbaasd dat ik opgeroepen ben, maar wel dat ik niet vanaf het begin ben opgeroepen. Ik zal nu de nog niet geheel correct afgelegde eed alsnog herhalen. Ik zat een jaar bij El Al en ik was niet echt verantwoordelijk voor zaken, want het beladen kan je snel leren. Toen ik in Tel Aviv afgelopen donderdag gebeld werd door de assistent-manager van El Al om te verschijnen voor de commissie, heb ik geen overleg met wie dan ook gehad. Sommige dingen komen weer terug in je herinnering, want het is moeilijk om dingen die acht jaar gelden zijn gebeurd terug te halen.

Ik nam eigenlijk niet zo vaak papieren mee naar huis. Alleen naar aanleiding van deze vlucht en het ongeluk heb ik vier verschillende exemplaren als kopie meegenomen. Van een loadsheet, van de belading, de load-instruction. Ik heb dat in Amersfoort laten liggen. Circa vier A-4tjes. Naar mijn mening was er niets bijzonder aan deze vracht, omdat je niet weet wat er aan transitvracht in zit. Het kan aftershave zijn of verf, als er etiketten met brandbaar op staan. Die kopie was een soort aandenken aan deze vlucht.

Ik heb verder geen documenten over de vracht privé in mijn bezit gehad. Alleen de load-instruction. Een sheet die we voor elke vlucht gebruiken. Toen ik naar Israël ging heb ik een zaakwaarnemer aangewezen. De papieren die ik niet meegenomen heb zaten in twee dozen in Amersfoort, en die zijn later naar de heer Hamstra gegaan. Maar het betreft geen bijzondere informatie. Er zaten absoluut geen kopieën of originelen van de vrachtbrieven in. Ik heb gehoord dat er een inval bij mijn neef is geweest dat de complete administratie en de ordners met documenten hebben meegenomen. Die papieren zijn wederrechterlijk meegenomen. Het waren twee Engels sprekende mensen. Volgens de heer Hamstra zijn er papieren meegenomen, maar ik weet niet wat ze meegenomen hebben, terwijl het wel papieren waren die van mij waren.

Ik heb later niet gekeken naar wat ik miste. Ik kan niet verklaren waarom twee Engels sprekende mannen een inval doen en een deel van mijn administratie meenemen. Ik maak mij daar niet druk over. Mijn vrouw was op de hoogte en zij wist van de overdracht, maar mijn vrouw heeft mij niet verteld dat er papieren waren meegenomen. Zij werkt bij de paspoortcontrole op Ben Goerion. Dat heeft wel met veiligheid te maken, ja. Mijn neef, de zaakwaarnemer, heeft mij pas en maand of zes later na de inval op de hoogte gebracht. Twee maanden geleden heeft hij gevraagd of ik wist wat er meegenomen was.

Ik weet niet of de heer Hamstra alles aan mijn vrouw heeft gemeld. Hij heeft met mijn vrouw gebeld omdat ik niet bereikbaar was in maart jl. Hij heeft mij pas onlangs over deze zaken geïnformeerd. Waarom men in maart '98 deze documenten wederrechtelijk heeft meegenomen weet ik niet. Ik heb uit betrokkenheid en als aandenken wat kopieën gemaakt want ik neem meestal geen papieren mee naar huis. In mijn archief zaten wel drie rapporten van incidenten met vliegtuigen van El Al, maar meer uit interesse. Plettenberg zal die wel gemaakt hebben. Ik denk dat elke werknemer wat materiaal in huis heeft dat betrekking heeft op zijn werk.

In had bij mijn moeder ook nog wat stukken die met luchtvaart te maken hadden, dus op twee adressen. De heer Hamstra heeft ze later bij mijn moeder opgehaald. In maart heb ik voor mijn zaakwaarnemer de zaken geregeld. De zaakwaarnemer bevestigde dat de twee heren de ordners hadden doorgekeken en zeiden "Dat zijn de originelen" en zij namen die ordner mee. Ik kan u zeggen dat ik geen papieren heb gehad die vertrouwelijk zouden zijn. Wat er nog meer aanwezig is kan ik mij niet herinneren, alleen de operationele papers. Wat zij als "originelen" hebben meegenomen weet ik niet. Ik had alleen wat documenten over problemen rond vluchten. De emotionele binding met mijn werk verklaart waarom ik een en ander thuis bewaarde. Ik vind het interessant om accident-rapporten te bewaren. Ik verklaar onder ede dat ik geen vrachtdocumenten thuis heb gehad.

Mijn zaakwaarnemer heeft mij maanden later, 6 of 7, gezegd dat er wat vreemde zaken waren gebeurd m.b.t. tot de papieren die ik bij hem in bewaring waren gegeven. Maar ik weet echt niet wat ik mis. Ik heb nog steeds niets gecontroleerd. Ik ben pas vrijdagmorgen in Nederland aangekomen en ik ben gisteravond met hem naar Amersfoort gegaan en naar Amsterdam. Ik zou niet weten wat er aan materiaal weg is. Ik verklaar dat onder ede, en graag. Ik heb nog een flat in Amsterdam en die wordt nu verhuurd. Ook al kon ik doorwerken bij El Al, is het verstandig om financiële zekerheid te hebben. Ik heb die flat gekocht in oktober 1997. Mijn zaakwaarnemer heeft dat afgehandeld en ik weet niet wat voor mensen dar nu in zitten, want mijn zaakwaarnemer doet dat voor mij.

Ik verklaar alsnog dat alles wat ik vandaag verklaard heb onder de eed valt.

Eindconclusies van de heer Meijer Parlementaire Enquête Bijlmerramp 1999

• Van 1991 tot 1998 heeft u bij El Al Schiphol gewerkt. Is dat correct?
  ANTWOORD: Dat klopt.

• In Januari 1998 bent u geëmigreerd naar Israël wegens familie-omstandigheden.
  ANTWOORD: Ja.

• Bij El Al op vliegveld Ben Goerion ben ik in dezelfde functie werkzaam als op schiphol?
  ANTWOORD: Klopt.

• Het verschil dat op de loading instruction, met tot betrekking tot het pallet nummer, voorkomt kunt u niet verklaren.
  ANTWOORD: Nee, nee absoluut niet meer. Nee.

• Het ene formulier is ondertekend door de heer Huneker en het andere door de heer Plettenberg, verschillen zijn voor u niet duidelijk.
  ANTWOORD: Ja, op dit moment zou ik absoluut niet weten welke de juiste belading is, dat kan ik zo niet voor de geest halen, nee.

• Op verzoek heb ik geholpen met kopiëren van de vrachtpapieren, meer dan honderd vel, onder andere vrachtpapieren, notocs, loading instruction, plus minus vijf setjes.
  ANTWOORD: Ja, klopt.

• Het kopiëren duurde meerdere uren.
  ANTWOORD: Nou, meer dan een uur.

• Meer dan een uur.
  ANTWOORD: JA.

• U controleerde als laatste dat lading correct is ingeladen voor de AXG.
  ANTWOORD: Op het main-deck, klopt.

• U vergeleek niet.
  ANTWOORD: Op het main-deck, ja.

• De gewichten van de loadsheet met het cargomanifest. Dat vergeleek u niet.
  ANTWOORD: De gewichten

• Ja?
  ANTWOORD: Op het loadsheet.

• Ja?
  ANTWOORD: Met het car, nee, nee.

• U heeft geen verklaring voor het verschil op de load-instruction, noch voor de verschillende ondertekening.
  ANTWOORD: Geen verklaring voor.

• Ik lees u nog enkele samenvattingen voor. Ik heb verschillende documenten betreffende de rampvlucht gekopieerd en mee naar huis genomen.
  ANTWOORD: Klopt.

• Ik kan de inval bij mijn zaakwaarnemer niet verklaren.
  ANTWOORD: Klopt.

• Ik weet niet welke documenten van mij bij de inval bij mijn zaakwaarnemer zijn meegenomen.
  ANTWOORD: Nee, inderdaad, ja.

• Dan.
  ANTWOORD: Mag ik er nog eh, Verkeer en Waterstaat aan toevoegen, voor mij heeft hij dat recentelijk aan mij doorgegeven, het kan ook december geweest zijn. En ben ik nu pas eigenlijk net weer over voor de eerste keer, en ik heb nog geen tijd gehad om überhaupt over de administratie heen te gaan. Maar ik heb absoluut niets te verbergen. Niets.

Dan is daarmee een einde gekomen aan dit verhoor, ik verzoek de griffier de heer Wijbrandi uit te geleiden. Ik schors de vergadering tot kwart voor drie.

U. Danor
(Algemeen manager El Al Nederland

Met tolk mevrouw Visse-Weinschenk en raadsman de heer van Hulst

Geboren: 21-04-1949

Ik was werkzaam voor El Al in Nederland van 1969 tot 1993. Ik was algemeen manager van El Al Nederland. Ik had de algemene verantwoordelijkheid voor Al El Nederland en was woordvoerder t.o.v. de overheid. De mensen op schiphol werkten onder mijn leiding; en voor de technische instructies onder de verantwoordelijkheid van Tel Aviv. Het was mij niet bekend dat het vliegtuig terug wilde keren naar Schiphol. Sommige getuigen hadden via radiocontact vanuit de cockpit gehoord dat het terug wilde. Ik weet niet hoe dat kan. Ik ken de technische details daarvoor niet. Ik hoorde van het ongeluk via de heer Chervin, enkel minuten nadat het gebeurd was. Die was manager in Nederland en was thuis en ik heb de radio aangezet; en toen moest ik wel geloven dat het zo was. Ik heb toen onmiddellijk een aantal managers van El Al gebeld en hen gevraagd naar het vliegveld te komen. De procedure voor een noodplan heb ik ter plaatse gestart.

Een noodprocedure voor noodgevallen was inderdaad aanwezig. In die handleiding staat dat er onmiddellijk contact moet worden opgenomen met Tel Aviv. Ik moest verschillende mensen bij El Al opbellen met name de hoofdverantwoordelijken bij El Al. Ik ben er in geslaagd onze kantoren te bereiken want die zijn 24 uur per dag operationeel. Alleen sommige managers kon ik niet direct bereiken en ik kan mij niet herinneren dat er speciale opdrachten aan mij zijn gegeven.

Er blijken nogal wat verschillende verklaringen afgelegd te zijn zodat ik u goed wil helpen. Ik was tussen acht uur en half negen op kantoor. Ik herinner mij de man van het onderhoud, de heer Almoznino, en de stationmanager de heer Weinstein. Er was ook een politieman om die tijd aanwezig en nog enkele mensen waarvan ik niet meer weet wie ze waren. De politieman was daar om vrachtdocumenten in beslag te nemen. De vraag daarvoor werd mij niet op kantoor gesteld, maar voor het binnenkomen had ik al gehoord dat er politie was die de vrachtdocumenten wilden hebben. mijn medewerkers hebben de opdracht gehad dat ze moesten meewerken en elk papier meegeven en een kopie maken, zodat wij zelf ook over de documenten konden beschikken.

Ik weet niet precies of ze alles apart vroegen, maar men vroeg naar de papieren over de lading, over de vlucht en over het vliegtuig zelf. Ik weet niet of ik met de politieman zelf heb gesproken, maar ik heb hem wel gezien. Ik kan uit de foto's alleen deze kiezen die de naam Nix draagt. Hij is het waarschijnlijk. Ik ben in het kantoor ongeveer drie kwartier binnen geweest en hij was er toen al; en hij was er nog toen ik wegging. Het aantal velletjes papier kan ik niet schatten die hij meegekregen heeft. Ik kan u wel zeggen hoeveel ik er gezien heb, er zaten er tussen de 50 en 100 vellen papier in de envelop.

Ik die envelop zijn m.i. de originelen gegaan, want de politie vroeg dat. Er zijn kopieën gemaakt en zelfs enkele setjes daarvan. Ik weet tenminste 3 setjes kopieën. Getuigen hebben verklaard dat pas na toestemming van mij de vrachtdocumenten mochten worden meegegeven. Ik heb nog nooit zo'n verwijt gehad. Ik denk dat niet kan kloppen, want ik had opdracht gegeven om volledig mee te werken met de politie. Er is geen contact geweest met Tel Aviv over de overdracht van de papieren. Ik zei dat ik ongeveer drie kwartier op kantoor aanwezig was. Na mijn aankomst heb ik om hulp gevraagd om naar de rampplek te gaan.

Ik herinner mij dat ik thuis gebeld ben door de manager onderhoud en veiligheid, en ik heb hem gevraagd om transport, maar ook aan de politieman. Deze heeft dat voor mij geregeld. Ik ben met nog twee managers naar de rampplek gegaan, o.a. met de heer Weinstein, de manager van het station, en de onderhoudsmanager de heer Almoznino. De heer Plettenberg is niet mee geweest en de heer Nix ook niet. Ik ben begeleid in de auto van een van mijn medewerkers en begeleid door een politiewagen. Ik heb mij gemeld bij en politieagent in een commandopost die daar stond.

Ik heb gevraagd of ik kon spreken met het hoofd van de commandowagen en of hij toestemming kon geven de plek van de ramp te betreden. Ik heb iemand gesproken met een hoge functie, dat leek mij zo, en die met gezag optrad. Ten eerste legde hij mij uit wat er precies gebeurd was en ik heb hem toen gevraagd waar het vliegtuig gebleven was en waar de cockpit zich bevond. En de reden daarvan was dat ik wilde weten wat er met de mensen was gebeurd. Op dat moment interesseerde mij alleen het lot van de mensen. Men heeft mij uitgelegd dat de cockpit over een gebouw was heengeslagen en dat je er niet bij kon. Ik wilde dat graag met eigen ogen zien, maar men zei dat dat niet ging vanwege de felle brand.

Men heeft mij verzocht om buiten te wachten bij ander politiemensen. Ik schat dat ik een klein uur daar geweest ben en toen ben ik met iemand meegegaan naar het hoofdbureau van politie Hij vroeg of ik bereid was om vragen te beantwoorden. Voor zover ik mij voor de geest kan halen heeft niemand iets meegenomen, dat was trouwens onmogelijk. Ik weet dat de ambassadeur van Israël op de rampplek is geweest en ik weet ook dat de verantwoordelijke persoon voor de veiligheid van de ambassade iemand gestuurd heeft naar de rampplek. Volgens een tape van de politie zijn er mensen van de veiligheidsdienst naar de rampplek begeleid. Ik heb niemand anders van El Al gezien daar en niemand heeft verder opdracht gekregen om er naar toe te gaan. De geiligheidmanager is ondergeschikt aan de algemene manager. ik zou het hebben moeten weten. Ik heb zelfs gevraagd of er iemand naar toe is geweest en men zei NEE. Er ter plaatse is geen beschermende kleding gedragen.

Bij de verkeerstoren is door mijn veiligheidsmanager geprobeerd informatie te krijgen. Hij heeft getracht in de controletoren te komen en misschien ook de general-manager van het station. maar dat laatste ik weet dat niet zeker. De reden daarvan was dat wij graag zelf wilden weten wat er gebeurd was en de tape met het gesprek tussen de piloten en de toren was erg belangrijk. Mij is het niet gelukt, omdat ik er niet naartoe ben geweest, maar mijn veiligheidsmanager verklaarde dat hij wel iets had gehoord, maar niet of hij het ook zelf had gehoord. Ik ben een enkele keer gehoord, maar wel later. Ze hebben mij maar een enkele keer verhoord en men bracht mij naar het beleidscentrum van de gemeente en daar heb ik op toen gewacht. Ik heb zelf gevraagd of ik in het beleidscentrum mocht, maar de toegang werd mij geweigerd. Ik heb geprobeerd de oorzaken van de ramp te achterhaalden, dezelfde avond nog. En ik vroeg iedereen hoe het kon gebeuren, maar er waren gegeven voorhanden. Ik heb nooit de conclusie kunnen trekken over wat er eigenlijk gebeurd is. De mogelijke oorzaak van de ramp wist niemand maar na het onderzoek later heeft men kennelijk gevonden dat er iets was met de ophanging van de motoren.

Niemand heeft mij de oorzaak van de ramp meegedeeld iedereen wachtte rustig af wat de conclusies van de onderzoekscommissie waren. Ik heb het samen met alle anderen vernomen toen het rapport van de commissie openbaar werd gemaakt. Vanaf het moment van het ongeluk had ik geen bevoegdheden om naar de onderzoek van de ramp te zoeken. Op de avond van de ramp heb ik geen enkele reden gehad om naar het onderhoud te vragen, want alle vliegtuigen dienen in orde te zijn.

Ik heb dat niet gevraagd want ik heb het volste vertrouwen in de onderhoudsdienst van El Al. Ik vind de rest speculatie, ook over de geruchten dat het onderhoud te wensen overliet. Getuigen hebben verklaard dat bij het onderhoud er wel eens wat 'overruled' werd om zaken niet te repareren bij El Al. Ik ben vier jaar algemeen manager voor El Al in Nederland, en in die tijd waren er zes tot acht technische mensen bij het onderhoud betrokken. Die wisten allemaal dat mijn deur open stond, en in die tijd is er niemand bij mij geweest met de klacht dat hij 'overruled' zou zijn. In die periode was Schiphol een luchthaven die na Tel Aviv de meeste activiteiten ontplooid heeft, maar het is mij niet bekend dat er overruled werd bij onderhoud van El Al toestellen. Ik kan het me niet voorstellen, ze hadden daarover gemakkelijk kunnen klagen, want dat deden ze ook over administratieve zaken.

In dat geval zouden zij steun van mij hebben kunnen verwachten. Over afspraken tussen Schiphol en El Al is door getuigen verklaard dat er gewapende medewerkers zijn van El Al, en dat er apart radiocontact is met Tel Aviv. Ik kan zeggen dat wij contact hebben tussen de veiligheidsafdeling en de cockpit wanneer het toestel op de grond staat. Ik weet echter niet of dat zo bijzonder is, maar als de commissie dat wil weten zal ik informatie daarover geven. El Al heeft speciale afspraken met de autoriteiten die betrekking hebben ook het handhaven van de veiligheid van de passagiers. Meer afspraken ken ik niet.

Op vijf oktober zijn er diverse vluchten van Amsterdam naar Tel Aviv geweest. Een reguliere naar Tel Aviv, een 747-charter van UPS ter vervanging van de verongelukte Boeing die naar Tel Aviv is gevlogen, er is een 737 geweest van Hapag Lloyd en een vliegtuig van Avistar dat vanuit Oostende leeg vanuit België naar Amsterdam is gevlogen en dan ook weer leeg naar Tel Aviv is vertrokken. Ik kan mij dat niet zo goed herinneren, maar het lijkt mij nog al veel en het was aan de vooravond van Grote Verzoendag ofwel Jonkipur. De 737 van Hapag Lloyd was overigens helemaal geen vrachttoestel. De heer Chervin wist dat niet, maar als dat het een extra charter was dan moet ik dat niet noodzakelijkerwijs weten. Het inhuren van charters wordt gedaan door het hoofdkantoor in Tel Aviv. Wij krijgen te horen dat er een vliegtuig aankomt, en we laten het weer vertrekken.

Als het een vrachtvliegtuig betreft is er geen reden om op de hoogte te zijn voor mij. Als op die dag de charters ingezet zijn dan zou de heer Weinstein, de manager van het station, dat moeten weten en natuurlijk de vrachtafdeling. De lijst van Eurocontrol geeft een overzicht van alle vluchten voor El Al. De heer Chervin kan zich da mogelijk niet herinneren. Het is onmogelijk voor een vrachtvliegtuig om te landen of vertrekken zonder dat de manager van de vrachtafdeling op de hoogte is. Mevr. Salomon die met het toestel meevloog ken ik en zij had een vriend als haar verloofde die bij ons als veiligheidsman voor de vrachtafdeling werkte. Zij werkte niet bij El Al, maar ik kende haar persoonlijk.

href="http://www.sdnl.nl/touch-d.htm">

De heer Plettenberg had de functie van medewerker van 'Operations'. De verhouding tot de heer Plettenberg was een gewone. Ik kende hem maar we werkten apart, ik in Amsterdam en hij op Schiphol. De heer Plettenberg heeft aangifte gedaan van fraude met documenten bij de politie. Hij baseerde zich op een ordner met documenten over het ramptoestel dat hij in het kantoor had zien staan. Plettenberg zag in de ordner dat de papieren niet klopten en dat was voor hem aanleiding om aangifte te doen. Zo'n ordner is mij niet bekend. Als die er al was dan weet ik niet waarom die dan daar zou zijn bewaard en ik weet niet wie de opdracht heeft gegeven om die daar te bewaren. En als die ordner er al was, dan bevatte deze niet de complete papieren. Ik zei niet dat er geen papieren waren in het voorgesprek, maar dat de papieren aan de politie mee zijn meegeven.

De Nederlandse overheid vroeg zich af of er een terroristische aanslag was geweest en er is die avond onderzoek daarnaar verricht. Of mijn veiligheidsmensen er bij betrokken zijn gewest kan ik niet bevestigen. Niemand in functie is op de plek van de ramp geweest. Veiligheidsmensen van El Al zijn benaderd of de mogelijkheid van een aanslag aanwezig was. De manager van veiligheid is een aantal vragen gesteld op Schiphol door de Nederlandse autoriteiten. Op 5 oktober zijn stukken van het vliegtuig overgebracht naar een hangar. Ik ben in die hangar geweest, maar ik weet niet meer of dat op 5 oktober was en met meerdere mensen. De eerste keer dat ik er was, was dat waarschijnlijk op 7 oktober na Jonkipur en met een onderzoekscommissie van El Al en Nederlandse onderzoekers. Iedere keer met de commissie en dat ongeveer drie of vier keer. Mijn taak was om hen te assisteren in het geval de plaatselijke autoriteiten iets wilden weten.

Deze mensen waren specialisten en zichten naar dingen die licht zouden kunnen werpen op de oorzaken van de ramp. De voice-recorder heeft men daar niet gezocht omdat we wisten dat die niet daar was. Men had gezegd dat de voice-recorder niet gevonden was en at was algemeen bekend. Natuurlijk was ik reuze benieuwd naar dat ding. Ik ben in feite niet een invloedrijk persoon in dit opzicht, maar we waren echt benieuwd naar de recorder omdat de band licht zou kunnen werpen o de oorzaak van de band.

Voor zover ik weet hebben de Nederlanders dat gedaan. Wanneer ik in de hangar was weet ik niet dat ik iets speciaals aan had. IK WAS gewoon IN MIJN KOSTUUM> de werkkleding bestaat uit een uniform dat blauwkleurig is. Er wordt geen witte overals gedragen maar ik weet het niet. Ik weet dat in Israël overalls gedragen worden maar hier in Nederland weet ik het niet. Wanner ik de hangars betrad dan ging ik er met mijn gewone kleren naar toe. Ik wil tegen de commissie zeggen dat in alle fasen van et onderzoek er niemand is geweest die mij gevraagd heeft iets voor me te houden of te verbergen en ook heb ik nooit het gevoel gehad dat er iemand was die zoiets van plan was. We wilden maar een ding en dat is te weten komen wat de oorzaak van de ramp was.

Eindconclusies van de heer Meijer Parlementaire Enquête Bijlmerramp 1999

• Tussen acht uur en half negen was ik op schiphol op 4 Oktober. correct?
  ANTWOORD: Klopt.

• Het verzoek om de papieren van de lading, de vlucht en het vliegtuig zelf, kwam al voor dat ik op kantoor was.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• Ik heb gezegd alle relevante papieren mee te geven.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• Op een van de vier getoonde foto's meen ik de politieagent te herkennen die ik op 4 Oktober op kantoor heb gezien.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• De papieren betroffen tussen de vijftig a honderd vel, ik heb ze zelf niet gecontroleerd wat door de politie is meegenomen.
  ANTWOORD: De kopieën die bij in handen van El Al bleven, daarvan weet ik dat ze tussen vijftig en honderd vel waren.

• Dus niet hoeveel er mee genomen zijn door de politie.
  ANTWOORD: Dat heb ik niet gecontroleerd, ik heb ze ook niet geteld en ik heb het ook niet gezien hoeveel ze meenamen.

• Op uw verzoek heeft de politieagent voor begeleiding gezorgd naar de rampplek.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• Ik ben samen met de heer Weinstein en de heer Almozlino naar de rampplek gegaan zonder de politieagent Nix en zonder de heer Plettenberg.
  ANTWOORD: Correct.

• Wij kregen geen toestemming om op de rampplek zelf te komen om te kijken naar de cockpit en de mogelijke bemanning.
  ANTWOORD: Het is niet een kwestie dat mij geen toestemming werd gegeven, je kon er niet bijkomen.

• Op verzoek van de politie ben ik meegegaan naar het politiebureau voor het afleggen van een verklaring.
  ANTWOORD: Correct.

• Naast ons bezoek is alleen de ambassadeur van Israël nog op de rampplek geweest, er is niets meegenomen door ons.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• Indien veiligheidsmensen van El Al op de rampplek zouden zijn geweest, had ik dat moeten weten.
  ANTWOORD: Ik wil dat even corrigeren, als zij, als deze mensen door mij daar naar toe waren gestuurd dan had ik dat moeten weten, want dan waren zij daar in functie, maar of er.

• U sluit niet uit dat zonder uw medeweten er mogelijkerwijs andere mensen er wel geweest zijn.
  ANTWOORD: Het zou kunnen zijn dat iemand vanuit zijn eigen initiatief van uit een nieuwsgierigheid zich naar die plek heeft begeven.

• U heeft geen verklaring voor datgene wat op de geluidsband van de politie staat. Over de veiligheidsmensen.
  ANTWOORD: Ik heb geen flauw benul.

• Er was voor mij geen aanleiding om aan het onderhoud van dit toestel te twijfelen.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• Over de extra vluchten op 5 Oktober 1992 ben ik niet op de hoogte.
  ANTWOORD: Dit klinkt niet zoals ik dat probeer te zeggen, ik wil u zeggen, ik heb zo wie zo daar geen informatie over, ik heb geen informatie over dat soort vluchten met die vracht. Ik ga daar niet over. Ik heb nooit over dat soort informatie beschikt. Ik hoefde dat ook niet.

• U heeft volgens de rampen procedure contact opgenomen met Tel Aviv en kreeg geen speciale instructies.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• U heeft geprobeerd een oorzaak van de ramp te achterhalen, maar u heeft geen conclusies getrokken, u had geen bevoegdheden om onderzoek te doen.
  ANTWOORD: Ik wachtte met de rest wat de specialisten hierover te berde zouden brengen.

• U bent niet op de hoogte van gevallen van technici die overruled werden. Had u dat geweten dan had u ingegrepen.
  ANTWOORD: Klopt.

• Er bestaat radiocontact tussen veiligheid en de cockpit.
  ANTWOORD: Op de grond.

• Er zijn speciale afspraken tussen de Nederlandse autoriteiten en El Al die de veiligheid betreffen.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• U weet niet van een ordner met vrachtpapieren van de AXG, als die er geweest zou zijn had die alleen kopieën kunnen bevatten, geen originelen.
  ANTWOORD: Ik kan dat niet precies zo zeggen, ik wil u zeggen dat wij de originele documenten aan de politie hebben overhandigd, dat wil zeggen, alle originele documenten maar dat is wat ik weet. Als daar nou in zo een ordner als die er al was, ook nog een origineel document zich bevindt dan heeft de politie of daar de kopie van, of dat document is niet gekopieerd.

• Maar normaal worden op verzoek alleen de originele afgegeven.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• U bent in hangar acht op schiphol geweest op 7 Oktober 1992 met een Israëlische vertegenwoordiging.
  ANTWOORD: Met een Israëlische wat?

• Vertegenwoordiging, vertegenwoordiging.
  ANTWOORD: O.

• Delegatie.
  ANTWOORD: Delegatie. Er was een delegatie van de onderzoekscommissie, en ik ben niet helemaal zeker dat het op 7 Oktober was, ik geloof dat het op 7 Oktober was.

• Daarna nog drie keer, iedere keer met andere delegaties.
  ANTWOORD: Ongeveer drie keer.

• U heeft niet speciaal gezocht naar de cockpit voicerecorder.
  ANTWOORD: Nee.

• Wij waren in onze gewone kleren in hangar acht.
  ANTWOORD: Dat klopt.

• De gewone bedrijfskleding van grondpersoneel van El Al is een blauwkleurig uniform. Geen witte overalls.
  ANTWOORD: Dat zijn de mensen die een blauwkleurig uniform dragen die aan het werk zijn met de passagiers. Ik weet niet wat voor kleur overall de onderhoud mensen dragen als die al een overall dragen.

Ik dank u de heer Danor voor de beantwoording van de vragen. Wij zijn gekomen aan het einde van dit openbaar verhoor. Ik verzoek de griffier de heer Danor uit te geleiden en sluit de vergadering.